ဘာသိုလင္ဂလင္း (Bartholin’s gland) ဆိုသည္မွာ မိ္န္းမကိုယ္အဝ အတြင္းပိုင္းတြင္ တည္ရွိၿပီး မိန္းမကိုယ္အခၽြဲထုတ္ေပးေသာဂလင္း ျဖစ္သည္။
ထိုဂလင္း၏အဝကို အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ပိတ္မိသြားပါက အတြင္းရွိအရည္မ်ား အျပင္မထြက္နိုင္ေသာေၾကာင့္ အရည္အိတ္ (Bartholin’s cyst) ျဖစ္လာတတ္သည္။ ထိုအိတ္တြင္းသို ့ ေရာဂါပိုးမ်ားဝင္ေရာက္သြားပါက အတြင္းရွိအရည္မ်ား ျပည္အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲသြားၿပီး ျပည္အိတ္ ( Bartholin’s abscess ) ျဖစ္သြားနိုင္သည္။
လကၡဏာမ်ား
ဘာသိုလင္ မိန္းမကိုယ္အရည္အိတ္သည္ ပုံမွန္အားျဖင့္ နာက်င္ေလ့မရွိေသာေၾကာင့္ ေရာဂါပိုးဝင္ၿပီး ျပည္အျဖစ္သို႔မေျပာင္းမီထိ သတိမထားတတ္ၾကေပ။ အရည္အိတ္ႀကီးလာပါက မိန္းမကိုယ္အဝတြင္ အလုံးစမ္းမိတတ္သည္။ အခ်ိန္ၾကာလာပါက ေရာဂါပိုးဝင္ေရာက္သြားၿပီး ၊ နာက်င္ျခင္း ၊ လမ္းေလၽွာက္လၽွင္ သက္ေတာင့္သက္သာ မရွိျခင္း ၊ လိင္ဆက္ဆံစဥ္ နာက်င္ျခင္း ၊ ဖ်ားျခင္း တို႔ ျဖစ္ေပၚနိုင္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ မိန္းမကိုယ္အဝ၏ တဖက္တည္းတြင္သာ ျဖစ္ေလ့ရွိသည္။
ဆရာဝန္ႏွင့္သြားေရာက္ျပသသင့္ေသာ အခ်က္မ်ား
မိန္းမကိုယ္အဝတြင္ အက်ိတ္ေပၚပါက ထိုအက်ိတ္ကို ေရေႏြးျဖင့္ေဆးျခင္း၊ သန႔္ရွင္းျခင္းတို႔ျပဳလုပ္ၿပီးေစာင့္ၾကည့္ပါ။ ႏွစ္ရက္၊ သုံးရက္ၾကာသည္အထိ မေပ်ာက္လၽွင္၊ ပိုမိုနာက်င္လာလၽွင္ နီးစပ္ရာ ေဆး႐ုံေဆးခန္းသို႔သြားေရာက္၍ ေဆးကုသမႈခံယူသင့္ပါသည္။
ျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား
ေရာဂါပိုးတစ္ခုခု သို႔မဟုတ္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈတို႔ေၾကာင့္ ဘာသိုလင္ ဂလင္း၏အဝ ပိတ္ဆို႔သြားပါက အတြင္းရွိအရည္မ်ား အတြင္းတြင္မ်ားလာၿပီး အရည္အိတ္ျဖစ္လာမည္။ အရည္အိတ္အတြင္း ပိုးဝင္ပါက ျပည္တည္နိုင္သည္။
ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား
ကုသေပ်ာက္ကင္းၿပီးေသာ္လည္း မၾကာခဏ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားတတ္သည္။
စစ္ေဆးမႈမ်ား
ဆရာဝန္ႏွင့္တိုင္ပင္ကာ လိုအပ္ေသာ ေရာဂါရာဇဝင္ ေမးျမန္းမႈ၊ မိန္းမကိုယ္အတြင္း စမ္းသပ္မႈတို႔အျပင္
- လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေသာေရာဂါပိုးမ်ား ရွိ၊မရွိ မိန္းမကိုယ္တြင္း အခၽြဲကိုယူ၍ စစ္ေဆးျခင္း၊
- အသက္ ၄၀ႏွင့္ အထက္ျဖစ္ပါက အသားစယူ၍ စစ္ေဆးျခင္း တို႔ကို ျပဳလုပ္နိုင္သည္။
ကုသျခင္း
ဘာသိုလင္အရည္အိတ္ျဖစ္ပြားၿပီး နာက်င္ျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ လကၡဏာမ်ား မျဖစ္ေပၚပါက ကုသမႈခံယူရန္ မလိုအပ္ေပ။ အရည္အိတ္၏ အရြယ္အစား၊ နာက်င္မႈႏွင့္ ဝင္ေရာက္ေနေသာ ေရာဂါပိုးအမ်ိဳးအစားတို႔ေပၚတြင္ မူတည္ကာ ကုသပုံ၊ ကုသနည္းမ်ားမွာလည္း ကြာျခားသည္။
•အရည္အိတ္ေပါက္သြားၿပီး အတြင္းရွိ ျပည္မ်ား ထြက္သြားေစရန္ ေရေႏြးစိမ္ျခင္း
• အရည္အိ္တ္ကို ခြဲစိတ္၍အရည္မ်ား ဖယ္ထုတ္ျခင္း
• လိုအပ္ပါက ပိုးသတ္ေဆးမ်ား အသုံးျပဳျခင္း
• ျပန္လည္ျဖစ္ပြားျခင္းကို ကာကြယ္ရန္ ခြဲစိတ္ၿပီး အေပါက္ဖြင့္ထားျခင္း (Marsupialization) တို႔ကို ျပဳလုပ္နိုင္သည္။
ကာကြယ္ျခင္း
ဘာသိုလင္ အရည္အိတ္ျဖစ္ပြားျခင္းကို ကာကြယ္နိုင္ရန္ မိန္းမကိုယ္တဝိုက္ကို သန႔္သန႔္ရွင္းရွင္းထားျခင္း၊ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားကိုကာကြယ္ရန္ ကြန္ဒုံးသုံးျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္နိုင္ပါသည္။
Ref: Mayo Clinic(7887healthcare)