ေဖာလစ္အက္စစ္(Folic acid) ဆိုတာ “ဘီ” အုပ္စုဝင္ ဗီတာမင္တစ္မ်ိဳးပါ။ ဆရာဝန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေတြကို အားေဆးအျဖစ္ေသာက္သံုးခုိင္းပါတယ္။
ဒီတခါေတာ့ ေဖာလစ္အက္စစ္နွင့္ ကင္ဆာဆက္စပ္ပံုေလးကို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္။
ကင္ဆာကို ျမန္မာေဆးနည္းအဆုိအရ “ျမစ္ပြားနာ” လို႕ေခၚပါတယ္။ ကင္ဆာဆိုတဲ့နာမည္ကို လူတုိင္းနီးပါးၾကားဖူးၾကမွာပါ။ ေဖာလစ္အက္စစ္အားနည္းလို႕၊ခ်ိဳ႕တဲ့လို႕ ေသြးကင္ဆာတစ္မ်ိဳးျဖစ္ေသာ ( Acute Lymphocytic Leukaemia) ကိုျဖစ္ေစေသာ အဓိကအေၾကာင္း ရင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ကင္ဆာကို တခ်ိဳ႕က မ်ိဳးရိုးလုိက္ၿပီးျဖစ္တာ၊ တခ်ိဳ႕က ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊လို႕ဆိုၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကင္ဆာေတြက်ေတာ့ ဓာတုေဗဒပစၥည္းေတြ၊ အဆိပ္ဓာတ္ေတြ၊ ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္လို႕ ဆုိျပန္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါအေၾကာင္းေဆြးေနြးမယ္ဆိုရင္ ျဖစ္တဲ့ေနရာေပၚမွာမူတည္ၿပီး ျဖစ္ေပၚလာနုိင္တဲ့ အေၾကာင္းဇာစ္ျမစ္ကြဲျပားသြားပါတယ္။
လွ်ာနဲ႕အာခံတြင္းပိုင္း ကင္ဆာျဖစ္ရတာဟာ အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ငရုတ္သီး၊ငရုတ္ေကာင္းမ်ားစားျခင္း၊ ဆစ္ဖလစ္ကာလသားေရာဂါ၊ ခၽြန္ထက္ေသာ သြားစတာေတြ ေၾကာင့္ျဖစ္နုိင္ပါတယ္။ အသည္းကင္ဆာဆိုရင္ အစားအေသာက္ေတြမွာပါတဲ့ မႈိေတြ၊ ဆုိးေဆးေတြ၊ အသည္းေရာင္ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ထိေတြ႕မႈ စတဲ့ အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႕ဆိုရပါမယ္။
ကင္ဆာေရာဂါကိုဘာေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ထုူးျခားတဲ့ အေျခခံအခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ကင္ဆာရဲ႕ အဖုအက်ိတ္ေတြဟာ ကလာပ္စည္း(ဆဲလ္) ေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားတာပါ။ ႀကီးထြားတာျမန္တယ္။ သူ႕ေဘးပတ္ဝန္းက်င္က ကလာပ္စည္းေတြထံေရာက္ရွိလာတဲ့ အာဟာရေတြကို လုယူၿပီး ကင္ဆာ ကလာပ္စည္းေတြက သံုးစြဲၾကပါတယ္။
ကင္ဆာရဲ႕သဘာဝ ကေဘးပတ္ဝန္းက်င္က ကလာပ္စည္းေတြကို ထုိးေဖာက္ဖ်က္ဆီးနုိင္စြမ္းရွိတယ္။ ေသြးေၾကာ၊ လင့္ေၾကာ၊ ေတြက တစ္ဆင့္ ခႏၶာကိုယ္အႏွံအျပားကို ပ်ံ႕ႏွံေရာက္ရွိသြားနုိင္တယ္။
ဆက္လက္ၿပီးကင္ဆာနဲ႕ဗီတာမင္ဆက္စပ္ပံုကို ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။ ဇီဝေဗဒသေဘာတရားအရ ကလာပ္စည္း ေခၚဆဲလ္မ်ား တည္ေဆာက္ရာမွ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒါက ႏ်ဴးကလပ္အက္စစ္ (Nucleic Acid) ပါ။ ႏ်ဴးကလစ္အက္စစ္ ကို RNA Ribonucleic Acid နဲ႕ DNA Deoxyribonucleic Acid ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးခြဲထားပါတယ္။
ကလာပ္စည္းေတြ တည္ေဆာက္ခ်င္ရင္ ႏ်ဴးကလစ္အက္စစ္ရွိမွ ျဖစ္ပါမယ္။ ႏ်ဴးကလစ္အက္စစ္ တည္ေဆာက္ရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့ ဗီတာမင္ ႏွစ္မ်ိဳရွိပါတယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ “12” နဲ႕ ေဖာလစ္အက္စစ္တုိ႕ပဲျဖစ္ ပါတယ္။ ဘယ္ကလာပ္စည္းမွ ဗီတာမင္ B12 နဲ႕ ေဖာလစ္အက္စစ္ မရရင္ ႀကီးထြားရွင္သန္နုိင္စြမ္းမရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေျခခံလုိအပ္တဲ့ ေဖာလစ္အက္စစ္ကို ဆန္႕က်င္တဲ့ ေဆးဝါးေတြကို ကင္ဆာကုထံုးမ်ားတြင္ အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္တယ္။ ကင္ဆာေရာဂါရွင္မ်ားကိုလည္း ေဖာလစ္အက္စစ္နဲ႕ ဗီတာမင္ ဘီ ၁၂ စားေဆးထုိးေဆး မေပးဖို႕ တားျမစ္ခဲ့တာပါ။
ဒါေပမဲ့ အခုတစ္ဖန္ေနာက္ဆံုးေတြ႕ရွိတဲ့ သတင္းတပုဒ္အရ ေဖာလစ္အက္စစ္ခ်ိဳ႕တဲ့လွ်င္ ေသြးကင္ဆာတစ္မ်ိဳးျဖစ္ေစနုိင္တယ္လုိ႕ ဆိုျပန္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ “တန္ေဆး ၊ လြန္ေဘး” ဆိုတဲ့စကားပဲ သံုးရမလိုျဖစ္ေနပါတယ္။
ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ လူတို႕ရဲ႕ ဇီဝကမၼေဗဒကို ေလ့လာၾကည္ရင္ အရာရာမွာ တိက်လြန္းေနပါတယ္။ လူခႏၶာကိုယ္ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြက တိက်တယ္။ အျပန္အလွန္ထိန္းညွိမႈေတြ ရွိတယ္။ လိုအပ္ခ်က္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္သိဖို႕လိုပါတယ္။ လုပ္ငန္းေတြဟာ လိုလို႕လည္းမရသလို၊ပိုလို႕လည္းအက်ိဳးမရွိနုိင္ပါဘူး။
ဥပမာတစ္ခုေျပာရရင္ ဗီတာမင္ေအဟာ မ်က္စိအျမင္အာရံုအတ၊ြက္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဗီတာမင္ေအခ်ဳိ႕တဲ့ရင္ ၾကက္မ်က္သင့္ေရာဂါကစၿပီး ေနာက္ဆံုးမ်က္စိကြယ္တဲ့အထိိျဖစ္ေစနုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ဗီတာမင္ေအ မ်ားလြန္းလွ်င္ အဆိပ္သင့္ေရာဂါကို ျဖစ္ေစနုိင္ပါတယ္။ အလားတူပဲ ဗီတာမင္စီ ဆုိရင္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ခုခံစြမ္းအား ကို ေကာင္းေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လြန္ကဲျပန္ရင္လည္း အႏၲရာယ္ရွိျပန္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးဗ်ာ ခႏၶာကို္ယ္မွာ ေရလိုရင္မေကာင္းသလို ေရပိုရင္လည္း အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစတာပါပဲ၊
အခုလိုေခတ္ႀကီၽးမွာ အားေဆးေတြကလည္း ေတာင္ပံုယာပံုျဖစ္ေနပါတယ္။ လြယ္လြယ္ကူကူဝယ္ေသာက္ေနက်တဲ့ အားေဆးေတြကပိုရင္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစနုိင္တာပါ။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ဆရာဝန္ရဲ႕ ညြန္ၾကားခ်က္ရွိမွ အားေဆးကို သံုးစြဲသင့္ပါတယ္။ ဘယ္ေဆးပဲ ေသာက္ေသာက္ တန္ေဆး၊လြန္ေဘး ရွိသည့္အတြက္ ေသခ်ာဆင္ျခင္သံုးသပ္ၿပီး က်န္းမာေသာ ဘဝမ်ားကို ပိုင္ဆုိင္နုိင္ၾကပါေစ။
Source: Dr Aye Kyaw
Read: ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ လကၡဏာမ်ား
