ေနရာမွား ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း ဆိုသည္မွာ မ်ိဳးေအာင္ၿပီးျဖစ္ေသာမ်ိဳးဥသည္ ပုံမွန္ရွိရမည့္ သားအိမ္တြင္းမဟုတ္ဘဲ အျခားေနရာတြင္ ကိုယ္ဝန္တြယ္ျခင္းကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။

မ်ားေသာအားျဖင့္ သားအိမ္ႁပြန္တြင္း တည္ေလ့ရွိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ သားဥအိမ္၊ မိန္းမကိုယ္အဝ သို႔မဟုတ္ ဗိုက္ေခါင္းထဲ တစ္ေနရာရာတြင္ တြယ္ေနေလ့ရွိသည္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနမွန္းမသိဘဲ မည္သည့္လကၡဏာမၽွမျပဘဲလည္း ျဖစ္ေပၚတတ္သည္။ အမ်ားစုမွာ ကိုယ္ဝန္ပတ္ ၅ပတ္မွ ၁၄ပတ္အတြင္း လကၡဏာမ်ား ျဖစ္ေပၚတတ္သည္။

လကၡဏာမ်ားကေတာ့ ရာသီေပ်ာက္သြားျခင္း ၊ ကိုယ္ဝန္၏ လကၡဏာမ်ားေပၚျခင္း ၊ မူမမွန္ ေသြးဆင္းျခင္း ၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ သေႏၶတည္ေနသည့္ ဘက္ျခမ္းတြင္ပိုေအာင့္ေလ့ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားက Pelvic inflammatory diseases တင္ပဆုံတြင္းမိန္းမအဂါမၤ်ားေယာင္ယမ္းဖူးလၽွင္ ၊ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါတစ္ခုခု ဝင္ဖူးလၽွင္ ၊ ယခင္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရာဇဝင္တြင္ ေနရာမွား ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဖူးလၽွင္ (သို႔မဟုတ္) ပ်က္က်၊ ဖ်က္ခ်ထားသည့္ ရာဇဝင္ရွိလၽွင္ ၊ သားအိမ္တြင္းထည့္ရသည့္ သေႏၶတားပစၥည္း ထည့္ထားလၽွက္ ကိုယ္ဝန္ရလၽွင္ ၊ အေမေဆးလိပ္ေသာက္တတ္လၽွင္ ေနရာမွား ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း ျပႆနာ ျဖစ္ေစတက္ပါတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ားအေနျဖင့္ သေႏၶတည္ေနသည့္ သားဥႁပြန္ေပါက္ထြက္သြားနိုင္ျခင္း ၊ ေပါက္ထြက္သြားလၽွင္ ဗိုက္ေခါင္းအတြင္းသို႔ ေသြးယိုစိမ့္ထြက္ျခင္း (အခ်ိန္မွီမသိလၽွင္အသက္အႏၲရာယ္စိုးရိမ္ရပါသည္) ၊ ပ်က္စီးသြားေသာသားဥႁပြန္တြင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ကိုယ္ဝန္တြယ္ပါက ေနရာမွားကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္းထပ္၍ျဖစ္နိုင္ျခင္း ၊ ေနာက္ထပ္ ကေလးမရနိုင္ေတာ့ျခင္း ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာထိခိုက္နိုင္ျခင္း (ဥပမာ- အစားအေသာက္ပ်က္၊ အအိပ္ပ်က္၊ မည္သည့္အလုပ္ကိုမၽွအာ႐ုံမစိုက္နိုင္ဘဲ ေမာပမ္းႏြမ္းနယ္မႈကိုခံစားရျခင္း) ၊ မိမိကိုယ္ကို အျပစ္ရွိေနသည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆျခင္း ႏွင့္ ဝမ္းနည္းေနျခင္း၊ စိတ္တို၊ ေဒါသထြက္လြယ္ျခင္း၊ စိတ္ဂေယာက္ဂယက္ျဖစ္ျခင္း တို႔ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ေနရာမွား ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း၏လကၡဏာမ်ားမွာ

႐ုတ္တရက္ဗိုက္ထိုးၿပီးေအာင့္ျခင္း (သားဥႁပြန္ေပါက္သြားသည့္အတြက္ ဗိုက္ေခါင္းတြင္းသို႔ ေသြးမ်ားယိုစိမ့္ထြက္ကာ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဗိုက္တျပင္လုံးေအာင့္လာနိုင္ပါသည္။) ၊ မူးေဝၿပီးသတိလစ္ျခင္း ၊ လက္ေမာင္းထိပ္ပခုံးေနရာေအာင့္ျခင္း ၊ ၎လကၡဏာမ်ားေပၚေပါက္ပါက အေရးေပၚအေျခအေနျဖစ္သည့္အတြက္ ေဆး႐ုံတြင္ကုသမႈခံယူရန္အလြန္ပင္အေရးႀကီးပါတယ္။ ေနာက္က်မွသိလၽွင္ ေနရာမွားတည္ေနသည့္ သေႏၶသားကို ခြဲစိတ္ၿပီးကုသမွ ရပါမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဓိကျဖစ္ပြားေစေသာအေၾကာင္းအရင္းသည္ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္နိုင္ေသာ ေရာဂါဝင္ရာမွတဆင့္ တင္ပဆုံအတြင္းရွိ အဂါမၤ်ားပ်က္စီးသြားေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။  ထို႔ေၾကာင့္ ေရာဂါကူးစက္ျခင္းမရွိေစရန္ လိင္ဆက္ဆံလၽွင္ ကြန္ဒုံသုံး၍ေနျခင္း၊ မိမိဆက္ဆံမိေသာ သူသည္ ေရာဂါလကၡဏာ ခံစားေနသည္ဟုထင္လၽွင္ သို႔ ေရာဂါျဖစ္ေနလၽွင္ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈခံယူၿပီး ေစာစီးစြာကုသသင့္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ျခင္းသည္လည္း ျပင္ပသေႏၶတည္ျခင္းကို ကာကြယ္နိုင္ေသာနည္းလမ္းမ်ားျဖစ္ ေနရာမွား ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ ကိုယ္ဝန္ယူျခင္း

မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ေနာက္ထပ္ကိုယ္ဝန္ထပ္ယူ၍ ရပါမည္ဟူသည္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီတြင္ မူတည္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ရာသီေသြးပုံမွန္၂လ လာၿပီးလၽွင္ယူ၍ရပါတယ္။ Methotrexate ေဆးျဖင့္ကုသထားပါက အနည္းဆုံး သုံးလအထိ ေစာင့္ရန္ လိုအပ္ပါတယ္။ ကေလးယူ၍ ရသည္ ဆိုေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုမွာ ေနာက္ထပ္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရန္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ အဆင္သင့္မျဖစ္ၾကပါ။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ကိုယ္ဝန္ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္နိုင္ရန္မွာ သားဥႁပြန္၏ က်န္းမာမႈအေပၚတြင္ မူတည္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ျပင္ပသေႏၶတည္ၿပီးေနာက္ ၁၈ လအၾကာတြင္ ၆၅% ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နိုင္ၾကသည္ကို ေလ့လာမႈမ်ားအရ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။

ကုသျခင္း

ေရာဂါ ေစာစီးစြာသိလၽွင္ Methotrexate ေခၚသည့္ ေသာက္ေဆးျဖင့္ အခ်ိန္မွီကုသနိုင္သည္။ ေနာက္က်သြားပါက သေႏၶသား သားဥႁပြန္ထဲတြင္တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ႀကီးထြားလာၿပီး တခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ ေပါက္သြားနိုင္ပါသည္။ အသက္အႏၲရာယ္ စိုးရိမ္ရပါသည္။

ခြဲစိတ္ကုသျခင္းတြင္

- Salphingectomy သေႏၶသားႏွင့္ဥႁပြန္ပါ တပါတည္းတြဲ၍ ျဖတ္ထုတ္ျခင္း။  Salphingostomy ဥႁပြန္ထားခဲ့ၿပီး သေႏၶသားသာ ခြဲထုတ္ျခင္း ဟူ၍ရွိပါသည္။ ကိုယ္ဝန္ဆုံးရႈံးသြားေသာအမ်ိဳးသမီးအား အားေပးစကားေျပာဆို ျပဳစုျခင္းသည္ အေရးႀကီးေသာ အခန္းကဏ္႑မွ ပါဝင္ပါသည္။

Source:healthcare.com.mm

Read: ခႏၶာကိုယ္ ခုခံအားစနစ္ ေကာင္းမြန္ေစတဲ့ အစားအစာမ်ား