ဦးေႏွာက္ေရာင္ျခင္းအေၾကာင္း သိထားစရာ
ဦးေႏွာက္ေရာင္ျခင္း (Encephalitis) မွာ အမ်ားအားျဖင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေရာဂါ ျဖစ္သည္။

အလြန္ ျပင္းထန္ပါက အသက္အႏၱရာယ္ ဆံုး႐ႈံးသည္ အထိ ျဖစ္ႏို္င္ေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္မီ ကုသမႈ ခံယူရန္ လိုအပ္သည္။
လကၡဏာမ်ား
- အမ်ားစုတြင္ သာမန္ ဖ်ားနာျခင္းႏွင့္ ဆင္တူေသာ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္သည့္ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ၊ ဖ်ားနာျခင္း ၊ ၾကြက္သားမ်ား နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္းႏွင့္ ေမာပန္း ႏြမ္းနယ္ျခင္းတို႔ေလာက္ကိုသာ ေတြ႕ရတတ္သည္။
- အခ်ိဳ႕တြင္မူ မည္သည့္ လကၡဏာမ်ားကိုမွ ျပေလ့မရွိေပ။
ျပင္းထန္ေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္
- ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ျခင္း ၊ စိတ္တိုျခင္း ၊ စိတ္ေဝဝါးျခင္း ၊ တက္ျခင္း။
- အခ်ိဳ႕ေသာ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ အာ႐ံုကို မခံစားႏုိင္ေတာ့ျခင္း ၊ မလႈပ္ရွားႏုိင္ျခင္း ၊ ၾကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္း။
- ႏွစ္ထပ္ ျမင္ျခင္း ၊ ၾကက္ဥပုပ္နံ႔ ကဲ့သို႔ေသာ အန႔ံမ်ား အလိုလို ရေနျခင္း။
- စကားေျပာရာႏွင့္ အၾကားအာ႐ံုတို႔တြင္ ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း ၊ သတိေမ့ေျမာသြားျခင္း တို႔ကို ၾကံဳေတြ႕ရႏုိင္ျခင္း။
- ကေလးမ်ားတြင္ ငယ္ထိပ္ ေဖာင္းလာျခင္း ၊ ပ်ိဳ႕ျခင္း၊ အန္ျခင္း ၊ တစ္ကိုယ္လံုး ေတာင့္တင္းလာျခင္း ၊ ေခ်ာ့၍ မတိတ္ေအာင္ ငိုျခင္း ၊ ႏို႔မစို႔ျခင္း၊ အစားမစားျခင္း ၊ ဂ်ီက်ျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္သည္။
ျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား
- အမ်ားအားျဖင့္ ေရယုန္ေရာဂါပိုး ( Herpes simplex virus ) ၊ Ebstein-Barr virus ၊ ပိုလီယို ေရာဂါပိုး (Polio virus)၊ Coxsackie virus ၊ ျခင္မွ တစ္ဆင့္ ကူးစက္ေသာ အခ်ိဳ႕ေသာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား၊ မႊားေကာင္ မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေသာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၊ ေခြး႐ူးျပန္ ဗိုင္းရပ္စ္ (Rabies) ႏွင့္ ကေလးမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိေသာ ဝက္သက္၊ ပါးခ်ိတ္ေရာင္၊ ဂ်ိဳက္သိုး ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတတ္သည္။
- ဘတ္တီးရီးယားပိုးႏွင့္ အျခားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္သည္။
ျဖစ္ႏုိင္ေခ် မ်ားသူမ်ား
- ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အသက္အရြယ္ႀကီးသူမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။ ေရယုန္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး (Herpes simplex virus) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ဦးေႏွာက္ေရာင္ျခင္းမွာ အသက္ ၂၀ ႏွင့္ ၄၀ ၾကားတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။
- ကိုယ္ခံအား က်ေနေသာ သူမ်ား (ဥပမာ – ခုခံအား က်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ေနသူမ်ား၊ ကိုယ္ခံအားကို ခ်ေပးေသာ ေဆးမ်ား ေသာက္ေနရ သူမ်ား) ႏွင့္ ျခင္ႏွင့္ မႊားေကာင္မ်ား ေပါမ်ားေသာ ေနရာတြင္ ေနသူမ်ားမွာ အျဖစ္မ်ားသည္။
ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား
- အမ်ားစုမွာ လကၡဏာ အနည္းငယ္သာ ျပၿပီး ရက္သတၱပတ္ အတြင္းတြင္ ေပ်ာက္ ကင္းသြားတတ္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား မႀကံဳေတြ႔ရတတ္ေပ။
- အလြန္ ျပင္းထန္ေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ ဦးေႏွာက္ ထိခိုက္ၿပီး ေမ့ေျမာသြားျခင္းႏွင့္ အသက္ ဆံုး႐ံႈးသည္ အထိ ျဖစ္ႏုိင္သည္။
- ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ၾကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္း၊ မွတ္ဥာဏ္မ်ား ပ်က္စီးျခင္း၊ ကိုယ္တစ္ျခမ္း သို႔မဟုတ္ ကိုယ္တစ္ပိုင္း မလႈပ္ရွားႏိုင္ေတာ့ျခင္း၊ အၾကားႏွင့္ အျမင္ အာ႐ံုဆိုင္ရာမ်ား ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း၊ စကားေျပာ မပီသျခင္း တို႕ကိုလဲ ၾကံဳေတြ႕ရႏုိင္သည္။
ကုသျခင္း
- ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္ေသာ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ဖ်ားနာျခင္းတို႔ကို သက္သာေစရန္ အနားယူျခင္း၊ အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ျခင္း၊ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးမ်ား ေသာက္ျခင္း တို႔ကို ျပဳလုပ္ႏို္င္သည္။
- ထို႔ျပင္ ဆရာဝန္၏ ညႊန္ၾကားခ်က္ အတိုင္း ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးသတ္ေဆး မ်ားကို ေသာက္ႏုိင္ပါသည္။
အလြန္ ျပင္းထန္ေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္
- ေဆး႐ံု တက္ေရာက္ကာ အသက္႐ွဴစက္၏ အကူအညီကို ယူရျခင္း။
- လိုအပ္ေသာ သတၳဳဓာတ္မ်ားကို ေသြးေၾကာ အတြင္းသို႔ တိုက္႐ိုက္ သြင္းေပးရျခင္း။
- ေရာင္ရမ္းမႈကို သက္သာေစေသာ ေဆးမ်ား သံုးျခင္း။
- အတက္က် ေဆးမ်ား သံုးျခင္း တို႔ကို ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။
ကာကြယ္ျခင္း
ဗိုင္းရပ္စ္ ေရာဂါပိုးကို ကာကြယ္ရန္ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းမွာ
- လက္ မၾကာခဏ ေဆးေၾကာျခင္း၊ သန္႔ရွင္းေအာင္ ထားျခင္း။
- အစားအစာႏွင့္ အိုးခြက္ ပန္းကန္မ်ားကို အမ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာ၍ အသံုး မျပဳျခင္း။
- ျခင္ႏွင့္ မႊားမ်ား အကိုက္ မခံရေအာင္ ကာကြယ္ျခင္း။
- ကေလးမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ားအတြက္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးျခင္း တို႔ကို ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။
Source: healthcare.com.mm