အစာအိမ္အနာလို႔ ေျပာလိုက္တာနဲ႔ လူတိုင္းက အပူအစပ္နဲ႔ စိတ္ဖိစီးမႈေတြေၾကာင့္လို႔ပဲ ထင္ၾကပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ဝင္ေရာက္လာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

အျဖစ္အမ်ားဆံုး အေၾကာင္းအရင္း - H.pylori

အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ H.pylori ဆိုတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးတစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး လူ 4 ေယာက္မွာ 3 ေယာက္နီးပါး ကူးစက္ခံေနရပါတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ရဲ႕စစ္တမ္းအရ H.pylori က အစာအိမ္အနာျဖစ္ရတဲ့ 80% - 90% ေလာက္ရဲ႕အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့အျပင္ အစာအိမ္ကင္ဆာ 50% နဲ႔ လည္းသက္ဆိုင္ေနပါတယ္။

အစာအိမ္အနာမျဖစ္ေအာင္ အစာအိမ္ကိုယ္တိုင္က သဘာဝအတိုင္း ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။ အစာအိမ္ အတြင္း နံရံမွာရွိတဲ့ အခၽြဲေျမႇးပါးေလးက အစာအိမ္နံရံကို အက္ဆစ္ေတြတိုက္စားမႈမွ ကာကြယ္ေပးထားပါတယ္။ ဒီအစာအိမ္ထဲမွာ ရွိတဲ့အက္ဆစ္ေတြက အကာအကြယ္မရွိရင္ ခႏၶာကုိယ္တစ္သွ်ဴးေတြကို ျပင္းထန္စြာ အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္သလို တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အစာေခ်လုပ္ငန္းအတြက္ မရွိမျဖစ္အေရးပါပါတယ္။

အစာအိမ္ကိုအကာကြယ္ေပးတဲ့အခၽြဲလႊာနဲ႔ အက္ဆစ္ေတြက ဘက္ညီေနရမယ္။ ဒီလိုဘက္ညီမႈ ပ်က္စီး သြားၿပီဆိုရင္ အနာျဖစ္လာေစပါတယ္။ H.pylori က urease ဆိုတဲ့ ဓာတ္တစ္မ်ိဳးထုတ္ေပးၿပီး ဒီဓာတ္က အက္ဆစ္ေတြကို ဓာတ္ပ်ယ္ေစၿပီး အက္ဆစ္မရွိတဲ့ေနရာမွာ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ရွင္သန္လာေစပါတယ္။

READ - အစာအိမ္ အနာျဖစ္ေနခ်ိန္ ဘာစားရမလဲ

ဒုတိယအျဖစ္မ်ားဆံုး အေၾကာင္းအရင္း - အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား

ဒုတိယအျဖစ္အမ်ားဆံုးအေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ NSAID လို႔ေခၚတဲ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြပါပဲ။ Aspirin, ibuprofen ပါဝင္တဲ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြက အစာအိမ္ကိုကာကြယ္ေပးေနတဲ့ အခၽြဲေတြထြက္တာကို ပိတ္လိုက္တဲ့အတြက္ အစာအိမ္နံရံကို အက္ဆစ္ေတြနဲ႔ အစာေျခရည္ေတြရဲ႕တိုက္စားျခင္းကို ပိုၿပီးခံရေစပါတယ္။ ဒီအခါမွာ အစာအိမ္အတြင္းနံရံနဲ႔ အက္ဆစ္ေတြထဲကို H.pylori ကထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္လာပါတယ္။

တစ္ခါတစ္ေလမွာ အစာအိမ္ေဆးေတြက အက္ဆစ္ေတြကိုတားရမယ့္အစား အက္ဆစ္ေတြ အမ်ားႀကီး ပိုထြက္ေစတဲ့အတြက္ အစာအိမ္အတြင္း ဘက္ညီမႈေတြကို ပ်က္စီးေစၿပီး အနာျဖစ္ဖို႔ (သို႔) နာတာရွည္ရင္ပူေစဖို႔ အတြက္ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားေစပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အစာအိမ္အနာမျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကိုလိုအပ္မွသာေသာက္ပါ။ မျဖစ္မေန ေသာက္ရမယ္ဆိုရင္ အစာစားၿပီးမွ ေသာက္ပါ။

အျခားအေၾကာင္းအရင္းမ်ား

H.pylori ေတြ၊ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြေလာက္မဆိုးေပမယ့္ အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစဖို႔ အားေပးတဲ့ အျခားအေၾကာင္းအရင္း အခ်ိဳ႕လည္းရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ -

အစာအစား မမွန္ျခင္း - အားလံုးသိေနၾကတဲ့ အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစတဲ့အခ်က္ေတြကို လိုက္နာ က်င့္သံုး မယ္ဆိုရင္ အစာအိမ္အနာမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း - ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းက အစာအိမ္အနာျဖစ္ေစဖို႔ ေသခ်ာတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

အရက္ေသာက္ျခင္း - အရက္တစ္မ်ိဳးတည္းေၾကာင့္ေတာ့ အစာအိမ္အနာမျဖစ္ေပမယ့္ H.pylori၊ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးေတြနဲ႔အတူဆို ပိုျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

စိတ္ဖိစီးမႈ - ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းလိုပဲ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာဖိစီးမႈေတြက အနာက်က္ေႏွးေစပါတယ္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖိစီးမႈေတြကေတာ့ အစာအိမ္အနာျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားေစပါတယ္။

ကဖင္းဓာတ္ - ကဖင္းဓာတ္က အစာအိမ္ထဲရွိ အက္ဆစ္ပမာဏနဲ႔ျပင္းအားကိုမ်ားလာေစၿပီး အစာအိမ္အနာရွိသူ ေတြမွာဆိုရင္ အနာပိုဆုိးေစပါတယ္။ အက္ဆစ္မ်ားမ်ားထြက္ရတဲ့အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ ကဖင္းဓာတ္ တစ္မ်ိဳးတည္းေၾကာင့္ေတာ့လည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဘက္တီးရီးယားပိုး၊ ေဆးလိပ္(သို႔) အရက္စတဲ့အခ်က္ေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီးျဖစ္ပါတယ္။

အက္ဆစ္ႏွင့္ pepsin - အက္ဆစ္နဲ႔ pepsin ဓာတ္မ်ားလြန္းရင္လည္း အစာအိမ္နံရံကို တိုက္စားၿပီး အနာျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ အစာအိမ္နံရံကို အားနည္းသြားေစၿပီး ဒီအခါမွာ ပံုမွန္အက္ဆစ္ပမာဏကေတာင္ နံရံကိုတိုက္စားၿပီး အနာျဖစ္ေစပါတယ္။ အက္ဆစ္မ်ားလြန္းရင္ေတာ့ ရင္ဘတ္ကို အက္ဆစ္ေတြျပန္ကန္ထြက္ၿပီး ရင္ပူေစပါတယ္။

မိသားစုေရာဂါရာဇဝင္ - မိသားစုနဲ႔ အမ်ိဳးအရင္းေတြထဲမွာ အူသိမ္မွာ အနာေပါက္ဖူးတာမ်ိဳးရွိတယ္ဆိုရင္ အဲလိုအနာမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားပါတယ္။

ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ပဲ အနာျဖစ္ျဖစ္ အစာအိမ္အနာကို ေသခ်ာကုသမႈခံယူဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

အစာအိမ္အနာျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ မိမိနဲ႔ကိုက္ညီတဲ့ ကုသမႈခံယူရပါမယ္။ ကုထံုးေတြကို ေရြးခ်ယ္တဲ့ေနရာမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္ဖို႔အတြက္ စာေတြမ်ားမ်ားဖတ္ၿပီး သိထားဖို႔လိုပါတယ္။ ျဖစ္ေနတဲ့ေရာဂါလကၡဏာေတြကို ကုသတာထက္ ျဖစ္ရတဲ့ေနာက္ခံအေၾကာင္းအရင္းကိုရွာေဖြကုသရပါမယ္။

READ - အစာအိမ္ေရာင္ေနခ်ိန္တြင္ အစားအေသာက္ကို ရက္အလိုက္ ဂ႐ုတစိုက္စားနည္း

Source: drmyanmar.com