သံဓာတ္အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ ေသြးအားနည္းျခင္း (Anaemia due to deficiency)

Iron deficiency anaemia ဆိုသည္မွာ ကုိယ္ခႏၶာထဲတြင္ သံဓါတ္မလံုေလာက္မႈေၾကာင့္ အနီေရာင္ေသြးဥ (Red blood cells) မ်ား ေလ်ာ့ပါးသြားသည့္ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

သံဓာတ္က ေအာက္ဆီဂ်င္ကုိ သိုေလွာင္ၿပီး ကုိယ္ခႏၶာအႏွံ႔သယ္ေဆာင္ေပးသည့္ အနီေရာင္ေသြးဆဲလ္ (ေသြးနီဥ) တည္ေဆာက္ရာတြင္ အသံုးျပဳပါတယ္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေသြးနီဥ ပံုမွန္ထက္ေလ်ာ့နည္းေသာ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ ကိုယ္ခႏၶာမွ ကုိယ္တြင္းကလီစာမ်ား၊ တစ္ရွဴးဆဲလ္မ်ားမွာ ေအာက္ဆီဂ်င္ဓာတ္ကုိ လံုေလာက္စြာ မရရွိေတာ့ေပ။

ေသြးနီဥ ေလ်ာ့နည္းေစႏုိင္ေသာ အျခားအေၾကာင္းအရာမ်ားလည္း ရွိၿပီး ထုိအထဲတြင္ သံဓာတ္အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားျခင္းမွာ အေတြ႕ရအမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။

ေသြးအားနည္းျခင္း လကၡဏာမ်ား

ေရာဂါ လကၡဏာမ်ားမွာ ႏံုးခ်ိ၍ အားမရွိျခင္း၊ ေမာျခင္း၊ ရင္တုန္ျခင္း၊ အသားအရည္ ျဖဴေဖ်ာ့ေနျခင္း။

သံဓါတ္အားနည္းျခင္းကို ျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား

- ေသြးမဆံုးမွီ အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ ရာသီေသြးဆင္းမ်ားျခင္း၊ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း (ကေလးအတြက္ သံဓာတ္ကုိ ပိုမိုလိုအပ္၍ျဖစ္သည္) တို႔ေၾကာင့္ သံဓာတ္ အားနည္းတတ္ၾကသည္။

- ေသြးဆံုးၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသားမ်ားတြင္မူ အစာအိမ္၊ အူလမ္းေၾကာင္းတို႔တြင္ ေသြးယိုျခင္းေၾကာင့္ သံဓာတ္အားနည္းျခင္း ျဖစ္ေပၚတတ္ၾကသည္။

- အစာအိမ္ေသြးယိုရျခင္းမွာ အစာအိမ္၌ အနာရွိ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အစာအိမ္ ကင္ဆာ၊ အူလမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာ တို႔ေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္ၿပီး အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား မၾကာခဏ သံုးစြဲျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေပၚတတ္သည္။

- ရွားရွားပါးပါး အေနျဖင့္ စားသံုးသည့္ အစားအစာထဲတြင္ သံဓာတ္လံုေလာက္စြာ မပါဝင္ျခင္းေၾကာင့္လည္း သံဓါတ္အားနည္းျခင္း ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္သည္။

ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား

သံဓာတ္အားနည္းျခင္းကို မကုသဘဲ ထားလွ်င္ ျဖစ္ေပၚႏုိင္သည့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိးမ်ားမွာ

- ေရာဂါပုိးဝင္လြယ္၊ ဖ်ားလြယ္ျခင္း (သံဓာတ္အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ ကုိယ္ခႏၶာ ခုခံစနစ္ အားနည္းႏုိင္၍ျဖစ္သည္) ။

- ႏွလံုးခုန္ ျမန္လြန္းျခင္း (Tachycardia) ။

- ႏွလံုး ေကာင္းစြာ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္ေတာ့ျခင္း (Heart Failure) ။

- ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မ်ားတြင္ မီးမဖြားမွီႏွင့္ မီးဖြားၿပီး အခ်ိန္တုိ႔တြင္ ေရာဂါျပႆနာမ်ား ပိုမုိေတြ႕ရတတ္ျခင္း (လမေစ့ဘဲ ေမြးျခင္း၊ ကေလး ေပါင္မျပည့္ျခင္း၊ ေမြးဖြားအၿပီးတြင္ မိခင္အေနျဖင့္ စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားရျခင္း) ။

စစ္ေဆးမႈမ်ား

- Full Blood Count စစ္ေဆးျခင္း (ဤနည္းျဖင့္ ေသြးနီဥ အႀကီးအေသး၊ အနည္းအမ်ား၊ ေသြးနီဥ၏ အေရာင္စသည္တို႔ကို စစ္ေဆးႏုိင္သည္) ။

- ေသြးတြင္းရွိ သံဓာတ္ကို Ferritin ေခၚ သံဓာတ္ သိုေလွာင္ေရး ပရိုတင္းဓာတ္ကုိ ေဖာက္၍ စစ္ေဆးျခင္း။

ကုသျခင္း

- သံဓာတ္ျပန္လည္ ျဖည့္တင္းရန္ သံဓာတ္အားေဆးမ်ား ေသာက္သံုးရမည္။

- မ်ားေသာအားျဖင့္ နာတာရွည္ေရာဂါ မျဖစ္ဘဲ ထိုနည္းျဖင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကုသေအာင္ျမင္ၾကသည္။

- လအနည္းငယ္ၾကာသည့္အခါ သံဓာတ္သိုေလွာင္မႈ လံုေလာက္မႈ ရွိမရွိ ျပန္လည္ စစ္ေဆးၾကည့္ရန္ လိုအပ္သည္။

- အကယ္၍ အျခား သံဓာတ္အားနည္းေစေသာ ေရာဂါ တစ္ခုခု ေတြ႕ရွိပါက ျဖစ္ပြားေစေသာ မူလေရာဂါကို ကုသရန္ လိုအပ္ပါသည္။

- သံဓာတ္ ႂကြယ္ဝေသာ အစားအစာမ်ားကိုလည္း စားရန္ လိုအပ္ႏုိင္ပါသည္။

သံဓာတ္ႂကြယ္ဝေသာ အစားအစာမ်ားမွာ

- အစိမ္းရင့္ေရာင္ရွိ အရြက္မ်ား (ဥပမာ- ဟင္းႏုႏြယ္၊ ကန္စြန္းရြက္) ။

- ဆန္လံုးညိဳ၊ ပဲ အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အသား၊ ငါး၊ တို႔ဟူး။

- အခြံမာသီး၊ အေစ့အဆံမ်ား (ဥပမာ- ေနၾကာေစ့) ။

- ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥ စသည့္ ဥအမ်ဳိးမ်ဳိး။

Source: healthcare.com