အူမႀကီး အတြင္းနံရံမ်ား ေရာင္ရမ္းမႈ အခ်ိန္ၾကာျမင့္လာေသာအခါ အနာျဖစ္ျခင္းကို အူမႀကီးအနာဟု ေခၚသည္။

လကၡဏာမ်ားကေတာ့ အူမႀကီး အနာျဖစ္သူမ်ားတြင္ ျဖစ္ေသာေနရာကို လိုက္၍ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား ကြာျခားတတ္သည္။

လကၡဏာမ်ား အေနျဖင့္ ဝမ္းသြားျခင္း ၊ ဝမ္းဗိုက္ ထိုး၍ ေအာင့္ျခင္း ၊ ဝမ္းသြားရာတြင္ ေသြးပါျခင္း၊ အခၽြဲမ်ား ပါတတ္ျခင္း ၊ မၾကာခဏ ဝမ္းသြားလိုျခင္း ၊ ဝမ္းသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဝမ္းမသြားနိုင္ျခင္း၊ ဝမ္းကိုက္ျခင္း ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့သြားျခင္း ၊ ေမာပန္း ႏြမ္းနယ္ျခင္း ၊ ဖ်ားျခင္း ၊ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ကိုယ္ခႏၶာ ႀကီးထြားမႈ ေနာက္က်ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပြားနိုင္ပါတယ္။ ျပင္းထန္မႈမွာ ျဖစ္ပြားေသာေနရာကို မူတည္ကာ ကြာျခားသည္။ အသက္ငယ္သူမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားပါက ပို၍ ျပင္းထန္ေလ့ရွိပါတယ္။

ျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းရင္းကို ေသခ်ာစြာ မသိရေသးပါ။ ေလ့လာမႈမ်ားအရ ကိုယ္ခံအားစနစ္ မေကာင္းျခင္းေၾကာင့္ ဝင္ေရာက္လာေသာ ဗိုင္းရပ္စ္ႏွင့္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားကို ျပန္လည္ ခုခံနိုင္စြမ္းနည္းေသာေၾကာင့္ အူလမ္းေၾကာင္းအတြင္း ေရာင္ရမ္းရျခင္း ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ား အေနျဖင့္ အူမႀကီးအနာမွ ေသြးယိုျခင္း ၊ အူမႀကီးေပါက္ျခင္း ၊ အူမႀကီးမွ ေရကို ေကာင္းစြာ မစုပ္ယူနိုင္ေသာေၾကာင့္ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ျခင္း ၊အသည္းေရာဂါျဖစ္ျခင္း ၊ အရိုးပြျခင္း ၊ အေရျပား၊ အရိုးအဆစ္မ်ား၊ မ်က္လုံးႏွင့္ ပါးစပ္အတြင္းသားမ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္း ၊ အူမႀကီးလ်င္ျမန္စြာ ေရာင္ရမ္းလာကာ ပိုးဝင္ျခင္း ( Toxic megacolon) ၊ ေသြးေၾကာမ်ားတြင္း ေသြးခဲမ်ား ျဖစ္လြယ္ျခင္း တို႔ကို ၾကဳံေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

အူမႀကီးနာေၾကာင့္ အသက္ မဆုံးရႈံးနိုင္ေသာ္လည္း ၎၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ားမွာ အသက္အႏၲရာယ္ကို ထိခိုက္ေစနိုင္ေသာေၾကာင့္ ဝမ္းသြားသည့္ အေလ့အထ ေျပာင္းသြားျခင္း ၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း ၊ ဝမ္းတြင္းေသြးပါျခင္း ၊ ဝမ္းေလၽွာျခင္း၊ ဝမ္းေလၽွာပါက ေဆးေသာက္ေသာ္လည္း မသက္သာတတ္ျခင္း ၊ အေၾကာင္းရင္းမရွိဘဲ ဖ်ားနာျခင္းတို႔ ၾကဳံေတြရပါက နီးစပ္ရာဆရာဝန္ႏွင့္ ျပသကာ ကုသမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။

ကုသျခင္း

အူမႀကီးအနာကို ေဆးမ်ားျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ခြဲစိတ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ကုသနိုင္ပါတယ္။ ေဆးမ်ားအေနျဖင့္ ေရာင္ရမ္းျခင္းကို သက္သာေစသည့္ Aminosalicylate , Corticosteroid ကဲ့သို႔ေသာ ေဆးမ်ား ၊ ခုခံအားစနစ္ကို ေလ်ာ့ခ်ေပးေသာ ေဆးမ်ား ၊ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား ၊ ဝမ္းသြားျခင္းကို သက္သာေစေသာ ေဆးမ်ား ၊ နာက်င္မႈကို သက္သာေစေသာ ေဆးမ်ား ၊ သံဓာတ္ အားျဖည့္ေဆးမ်ားကို အသုံးျပဳနိုင္ပါတယ္။

ခြဲစိတ္မႈမ်ားအေနျဖင့္ အူမႀကီးနာ ျဖစ္သည္အပိုင္းကို ျဖတ္ထုတ္ျခင္း ၊ အူမႀကီး တစ္ခုလုံးကို ျဖတ္ထုတ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္နိုင္ပါတယ္။ အူမႀကီး အနာျဖစ္ပြားသူမ်ားတြင္ အူမႀကီးကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေခ် ပိုမ်ားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အူမႀကီးဦးပိုင္း၏ ဘယ္ဘက္တြင္ အနာျဖစ္ပြားပါက ၁ဝႏွစ္လၽွင္တစ္ႀကိမ္ ၊ အူမႀကီးဦးပိုင္း အမ်ားစုတြင္ျဖစ္လၽွင္ ၈ႏွစ္လၽွင္တစ္ႀကိမ္ ၊ အူမႀကီး ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ အနာျဖစ္လၽွင္ ၂ႏွစ္လၽွင္တစ္ႀကိမ္ ကင္ဆာ ျဖစ္မျဖစ္ကို စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။

အူမႀကီးအနာ ျဖစ္ပြားသူမ်ားတြင္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား သက္သာေစရန္ႏွင့္ ပိုမို မဆိုးရြားလာေစရန္ အစားအစာမ်ားႏွင့္ ေနထိုင္မႈပုံစံကို ေျပာင္းလဲရန္ လိုအပ္ပါတယ္။ နို႔ႏွင့္ နို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို ေရွာင္က်ဥ္ပါ။ အဆီမ်ားေသာ အစာမ်ားကို ေရွာင္က်ဥ္ပါ။ အမၽွင္ဓာတ္မ်ားေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို ေရွာင္က်ဥ္ပါ။ အစပ္၊ အရက္ႏွင့္ ကဖင္း တို႔ကို ေရွာင္က်ဥ္ပါ။ အစာကို နည္းနည္းႏွင့္ ခဏခဏစားပါ။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ပါ။ ဗီတာမင္ႏွင့္ သတၳဳဓာတ္မ်ားကို ျဖည့္စြက္စားသုံးပါ။ အူမႀကီးနာျဖစ္ၿပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့က်လာပါက အာဟာရဆိုင္ရာ ဆရာဝန္ႏွင့္တိုင္ပင္ပါ။

စိတ္ဖိစီးမႈ မ်ားျခင္းသည္ အူမႀကီးနာ၏ လကၡဏာမ်ားကို ပိုမို ဆိုးရြားေစေသာေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈကို ေလ်ာ့ခ်ရန္ ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ အသက္ရႉသြင္း၊ ရႉထုတ္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
Ref: Mayo Clinic (healthcare.com.mm)