အိမ်ထောင့်မှာ အနီရောင် အရုပ်ဆိုင်ကယ်လေးရှိပါတယ်။ ဒီဆိုင်ကယ်လေးကို ဘယ်သူမှ မရွှေ့မပြောင်းကြပါဘူး။ မတို့မထိကြပါဘူး။ အဲဒီဆိုင်ကယ်လေးဟာ မာရီယာကူယာတက်ရဲ့ သားငယ်မူဆာရဲ့ ဆိုင်ကယ်လေးပါ။ ကလေးငယ်မူဆာဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာလ ၁ နှစ်နဲ့ ၈ လအရွယ်မှာ သေဆုံးသွားခဲ့ပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှာ အိန္ဒိယချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည်ကြောင့် အသက်သေဆုံးခဲ့ရသူ ကလေးငယ် ၆၆ ယောက်ရှိခဲ့တဲ့အနက်မှာ မူဆာဟာ တယောက်အပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ်။

အိန္ဒိယကုမ္ပဏီက ထုတ်လုပ်တဲ့ အဲဒီချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည်ကြောင့် ဆိုးဝါးတဲ့ကျောက်ကပ်ပျက်စီးမှု ဖြစ်စေခဲ့တယ်လို့ ယူဆရကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ချုပ် World Health Organisation က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ မူဆာရဲ့မိခင် အသက် ၃၀ အရွယ်ရှိ မာရီယာကူယာတက်က သူ့သားအကြောင်းကို မျက်ရည်တွေနဲ့ ပြန်ပြောပြပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်တဲ့ ဆရီကွန်းဒါးမြို့ဆင်ခြေဖုံးမှာ သူတို့နေထိုင်ပါတယ်။ မူဆာဟာ တုပ်ကွေး စဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာဝန်နဲ့တွေ့ဆုံစမ်းသပ်ပြီးနောက်မှာ သူ့ခင်ပွန်းဟာ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည်ဝယ်လာပါတယ်။

“ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည်တိုက်လိုက်တော့ တုပ်ကွေးပျောက်သွားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တခြားပြဿနာတခုပေါ်လာတော့တာပါပဲ။အဲဒါကတော့ ဆီးမသွားနိုင်တော့တာပါ။” လို့ မာရီယာကူယာတက်ကပြောပါတယ်။ ဆေးရုံကိုပြန်သွားတော့ သွေးစစ်ကြည့်ပါတယ်။ ဆေးစစ်ချက်အရ ငှက်ဖျားပိုးမတွေ့ရဘူးလို့ အဖြေထွက်ပါတယ်။ တခြားဆေးတွေနဲ့ကုပေမဲ့လည်း မသက်သာပါဘူး။ ဆီးပိုက်တပ်ပေးလိုက်တာတောင်မှ ဆီးကျမလာပါဘူး။ နောက်ဆုံးတော့ ကလေးငယ်လေးကို ခွဲစိတ်ကုသဖို့ဆုံးဖြတ်လိုက်ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း တိုးတက်မှုရမလာပါဘူး။ “သူဟာဆီးမသွားနိုင်တာနဲ့ပဲကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။”

ဂမ်ဘီယာက ကလေးငယ်သေဆုံးမှုတွေဟာ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည် ၄ မျိုးနဲ့ ပတ်သက်ဆက်နွှယ်နေတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ချုပ် WHO ရဲ့ကြေညာချက်ဟာ အခုသီတင်းပတ်စောစောပိုင်းမှာ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ အဲဒီဆေးရည်လေးမျိုးကတော့ Promethazine Oral Solution ၊ Kofexmalin Baby Cough Syrup ၊ Makoff Baby Cough Syrup ၊ Magrip N Cold Syrup တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။ အိန္ဒိယကုမ္ပဏီ Maiden Pharmaceuticals ကထုတ်လုပ်တာပါ။ အဲဒီဆေးတွေဟာ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရေးအတွက် အာမခံချက်မပေးနိုင်တဲ့ ဆေးတွေဖြစ်တယ်လို့ WHO ကကြေညာပါတယ်။

အိန္ဒိယအစိုးရကလည်း အဲဒီဆေးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေလုပ်နေပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာကုမ္ပဏီကို ဘီဘီစီက မေးမြန်းရာမှာတော့ ပြန်လည် မဖြေကြားပါဘူး။ အဲဒီအဖြစ်အပျက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံတွင်းမှာ ဒေါသအကြီးအကျယ်ထွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာအာမက်ဒူလာမင်ဆာမက်ကို ရာထူးကနုတ်ထွက်ပေးဖို့ တောင်းဆိုကြပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံတွင်းကို အဲဒီဆေးတင်သွင်းတဲ့ကုမ္ပဏီကိုလည်း တရားစွဲပါတယ်။ ခြောက်ဆယ့်ခြောက်ယောက်ဆိုတာ နည်းတဲ့အရေအတွက်မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီကိစ္စအတွက် ကျွန်မတို့ တရားမျှတမှုရဖို့လိုပါတယ်။ သေဆုံးသွားတဲ့သူတွေဟာ အပြစ်ကင်းစင်တဲ့ ကလေးငယ်လေးတွေပါလို့မာရီယာကူယာတက်ကဆိုပါတယ်။

နောက်ထပ်ကလေးငယ်တယောက်ကတော့ အသက် ၅ လသာရှိသေးတဲ့ အိုက်ရှာပါ။ သူ့မိခင်က မာရီယမ်ဆီဆာဝိုဖြစ်ပါတယ်။ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည်တိုက်ပြီး နောက်တနေ့မနက်မှာ သူ့ကလေးဟာ ဆီးမသွားတော့တာကို သိလိုက်ပါတယ်။ ဆေးရုံကိုသွားတော့ ကလေးရဲ့ဆီးလမ်းကြောင်းမှာ ဘာပြဿနာမှ မရှိဘူးလို့ ဆေးရုံကပြောပါတယ်။ နောက်ထပ်နှစ်ရက်ဆက်တိုက်ဆေးရုံကိုသွားပြီးနောက်မှာတော့ အိုက်ရှာကို သူတို့မြို့ကနေ ၂၂ မိုင်ဝေးတဲ့ မြို့တော်ဘန်ဂျူးက ဆေးရုံဆီလွှဲပြောင်းပေးလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီမြို့တော်ဆေးရုံမှာ ၅ ရက်ကြာပြီးနောက် အိုက်ရှာဆုံးပါတယ်။

“သမီးလေးအိုက်ရှာဟာ ဝေဒနာခံစားပြီးဆုံးသွားပါတယ်။ ဒေါက်တာက ဆေးသွင်းချင်တော့ အကြောရှာလို့ မရပါဘူး။ ကျွန်မလိုပဲ တခြားအမျိုးသမီးနှစ်ယောက်ဟာလည်း အဲဒီအဆောင်မှာပဲ သူတို့ကလေးတွေကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။ ကျွန်မမှာသား ၂ ယောက်ရှိပါတယ်။ မိန်းကလေးက အိုက်ရှာ တယောက်ပဲပါတာပါ။ အိုက်ရှာလေးမွေးတော့ ကျွန်မခင်ပွန်းကသိပ်ပျော်တာ။ အခုသူဆုံးတော့ လာမကြည့်နိုင်ရှာပါဘူး။” လို့မာရီယာဆီဆာဝိုက ဆိုပါတယ်။

အဲဒီဆေးတွေဟာ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းမကင်း စစ်ဆေးနိုင်တဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းမျိုး ဂမ်ဘီယာမှာ မရှိပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် နိုင်ငံခြားပို့ပြီး စစ်ဆေးရတယ်လို့ ဂမ်ဘီယာ ကျန်းမာရေးဌာနရဲ့ညွှန်ကြားရေးမှူး မူဆတာဖာဘစ်တေးက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။ ဆေးဝါးတွေကိုစစ်ဆေးနိုင်တဲ့ အဲဒီလိုဓာတ်ခွဲခန်းမျိုးဖွင့်လှစ်ဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့သောကြာနေ့ကမှ သမ္မတအဒမ်ဘာရိုးကဆိုပါတယ်။ ဆေးဝါးသွင်းကုန်တွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေတွေ ၊ စည်းကမ်းတွေကိုလည်း ပြန်လည်သုံးသပ်စစ်ဆေးဖို့ သူက ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကို ညွှန်ကြားထားကြောင်း ရုပ်မြင်သံကြားမိန့်ခွန်းမှာ ထည့်သွင်းပြောဆိုပါတယ်။

အစိုးရဟာ ဒီ့ထက်ပိုပြီး သတိဝီရိယရှိခဲ့ဖို့ကောင်းတယ်လို့ မာရီယာဆီဆာဝိုက ဆိုပါတယ်။ “မိဘတွေအတွက်သင်ခန်းစာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ တကယ်တန်းပိုပြီးတာဝန်ရှိတာက အစိုးရပါ။ ဆေးဝါးတွေကို တိုင်းပြည်ထဲမသွင်းခင်ကတည်းက အဲဒီဆေးတွေဟာ လူသားတွေနဲ့ သင့်မသင့်ဆိုတာကို သူတို့ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့နည်းတွေနဲ့ စစ်ဆေးခဲ့ဖို့ကောင်းပါတယ်။”

အသက် ၂ နှစ်နဲ့ ၅ လအရွယ်ကလေးငယ် မိုဟာမက်ရဲ့မိခင် အီဆာတိုချမ်းကတော့ သူ့သားလေး သေဆုံးခဲ့ရတဲ့အကြောင်းကို ပြန်ပြောမပြချင်လောက်အောင်ကို စိတ်သောကဖိစီးနေပါတယ်။ သူ့သားအကြောင်းမေးလိုက်တော့ ဆရီကွန်းဒါးရှိသူ့နေအိမ်ဧည့်ခန်းထဲကနေ တခြားကလေးနှစ်ယောက်ကို လက်ကဆွဲပြီး ငိုယိုရင်းထွက်သွားပါတယ်။ မိုဟာမက်ရဲ့ဖခင် အာလီယူးကီဂျာရာက ဖြစ်စဉ်ကို ရှင်းပြပါတယ်။ မိုဟာမက်မှာ အဖျားရှိပြီး ဆီးမသွားနိုင်လို့ ဆေးရုံခေါ်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဆရာဝန်ကမိုဟာမက်ကို ငှက်ဖျားရောဂါလို့ယူဆကုသပေမဲ့ သက်သာမလာဘဲ ပိုဆိုးသွားပါတယ်။

ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုပိုကောင်းတဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဆီနီဂေါကို သွားကုဖို့ ဆရာဝန်တွေက အကြံပေးပါတယ်။ ဆီနီဂေါကိုသွားကုတော့ သက်သာလာပြီး တိုးတက်မှုတွေ့ရပေမဲ့ အဆုံးမှာတော့ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။ သူ့နိုင်ငံမှာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ် မကောင်းမွန်လို့ နိုင်ငံခြားသွားကုခိုင်းခဲ့တာကို မစ္စတာကီဂျာရာက ဒေါသထွက်နေပါတယ်။ တကယ်လို့ ပစ္စည်းကိရိယာနဲ့ ဆေးဝါးတွေသာအလုံအလောက်ရှိခဲ့ရင် ကျွန်တော့်သားနဲ့ တခြားကလေးတွေ သေရမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သူကဆိုပါတယ်။

BBC Burmese