ေကာက္ယူထားတဲ့ စာရင္းေတြ အရေတာ့ အေရျပားကင္ဆာဟာ အေမရိကန္မွာ အျဖစ္အမ်ားဆုံး ေရာဂါတခုလို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ နိုင္ငံတကာမွာလည္း ျဖစ္ပြားမႈ မ်ားေနတာပါ။ ကင္ဆာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမွတ္မွားေနတာေလး သတိျပဳ ဆင္ျခင္ဖြယ္ေလးေတြ တင္ျပေပးပါမယ္။

(၁) လူငယ္ေတြမွာ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ပိုမ်ားတယ္ ။ ။ အေမရိကန္နိုင္ငံ၊ မင္နီဆိုးတား ျပည္နယ္က Mayo ေဆး႐ုံက ေလ့လာခ်က္ တခုအရ သက္ႀကီးပိုင္းေတြထက္ အသက္ ၄၀ ေအာက္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ၈ ဆ၊ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ၄ ဆ ပိုၿပီး ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ပိုတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေျခကို ႀကိဳတင္ ကာကြယ္မႈ နည္းလမ္းနဲ႔ ေလၽွာ့ခ်တာ အေကာင္းဆုံးလို႔ အႀကံေပးထားပါတယ္။ ဒါအျပင္ ေမြးကင္းစ ကေန ၁၉ ႏွစ္ အတြင္း အရြယ္ ကေလးေတြမွာလည္း ကင္ဆာ ျဖစ္ႏႈန္းက ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အရင္ကထက္ ပိုလာတာက စိုးရိမ္စရာ လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ အသက္ငယ္သူေတြ အေနနဲ႔ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ပိုမ်ားတာေၾကာင့္ အေလးထား ဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။

(၂) မ်က္လုံးမွာလည္း အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္တယ္ ။ ။ Ocular လို႔ ဆိုတဲ့ မ်က္ၾကည္လႊာအတြင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားနိုင္ တယ္ လို႔ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ အေျခစိုက္ အေရျပား ပညာရွင္ တဦးျဖစ္တဲ့ ဆန္ဒီေယးဂို (San Diego) က ေျပာပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္မွာ မ်က္လုံးတြင္း အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္သူ ၂၀၀၀ ေလာက္ ရွိတယ္ လို႔လည္း စာရင္းေတြ အရ သိရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ မ်က္လႊာသားဟာလည္း တျခား အေရျပားေတြလိုပဲ အေရျပား ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္တာလို႔ ဆိုပါတယ္။

(၃) ေနေရာင္ထိေတြ႕မႈ မရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာလည္း အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္တယ္ ။ ။ လိင္အဂၤါလို အပိုင္းေတြ အပါအဝင္ ေနေရာင္ျခည္ ထိေတြ႕မႈ နည္းတဲ့ ေနရာေတြမွာလည္း ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္တယ္လို႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕က အေရျပား ခြဲစိပ္ ဆရာဝန္ မိုက္ကယ္ဟင္နရီ (Michelle Henry)က ေျပာပါတယ္။ ေနေရာင္ျခည္ပါ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ အေရျပား ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ပိုတယ္လို႔ သိထားေပမယ့္ အေရာင္ျခယ္ဆဲလ္ ျဖစ္တည္မႈ အားနည္းၿပီး ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႕မႈ နည္းရင္လည္း ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ဖို႔ အားေပးရာ ျဖစ္ေစတယ္ လို႔ သိလာရေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ အေကာင္းဆုံးက တႏွစ္ တႀကိမ္ အေရျပား ကင္ဆာ စစ္ေဆးမႈ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္ လို႔ အႀကံေပးထားပါတယ္။

(၄) အသားညိဳသူေတြ အေရျပားကင္ဆာျဖစ္ရင္ အသက္ပိုတိုတယ္ ။ ။ အသားျဖဴသူေတြထက္ အသားညိဳသူေတြက အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ေလ်ာ့နည္းတာ မွန္ေပမယ့္ ျဖစ္ၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ အသက္ရွင္သန္နိုင္မႈ ကာလ ပိုမို တိုေတာင္းတယ္ လို႔ မွတ္တမ္းေတြ အရ သိရပါတယ္။ ကင္ဆာ ျဖစ္ၿပီး ၅ ႏွစ္တာ ရွင္သန္နိုင္မႈကို ျပန္ၾကည့္ရင္ အသားျဖဴသူေတြက ၉၃ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ဆက္လက္ အသက္ရွင္ၾကေပမယ့္ အသားညိဳသူေတြကေတာ့ ၆၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ပဲ ရွင္သန္မႈရွိတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အသားညိဳသူေတြနဲ႔ အသားမည္းသူေတြမွာ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ နည္းေပမယ့္ ျဖစ္ၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ေသဆုံးဖို႔ ပိုျမန္တယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။

(၅) မွဲ႕ေတြဟာ ကင္ဆာ လကၡဏာစစ္စစ္ မဟုတ္ဘူး ။ ။ မွဲ႕သစ္ေတြ တိုးပြား ထြက္ရွိလာျခင္း တခုတည္းက ကင္ဆာ လကၡဏာ စစ္စစ္ မဟုတ္ပါဘူး။ မွဲ႕ေတြ ေပ်ာက္သြားမယ္၊ မွဲ႕ပုံစံ ေျပာင္းလဲမယ္ (အရြယ္၊ အနားသတ္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိမယ္)၊ မွဲ႕ အေရာင္ေတြ ေျပာင္းလဲမႈ ရွိမယ္၊ မွဲ႕ အရြယ္ ႀကီးမားလြန္းမယ္၊ ရွိၿပီးသား မွဲ႕ေတြ အေရာင္၊ အရြယ္၊ ပုံစံ ၃ ခုလုံး ေျပာင္းလဲမႈ ရွိမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာ လကၡဏာ ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။

(၆) အေရျပားကင္ဆာမွာ အဆင့္ ခြဲျခားမႈ မရွိဘူး ။ ။ ဆိုလိုတာကေတာ့ အဆင့္ ၁၊ အဆင့္၂ စသျဖင့္ ေသေစနိုင္ေလာက္ေသာ၊ သက္သာနိုင္ေသးေသာ အဆင့္ ဆိုၿပီး ခြဲျခားလို႔ မရပါ။ ကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ပါ။ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ရင္ေတာ့ ကုသလို႔၊ ခြဲစပ္လို႔ မရပါဘူး။

(၇) ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ တခုတည္းေၾကာင့္ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္တာ မဟုတ္ ။ ။ အရင္ကေတာ့ ေနေရာင္ျခည္ ထဲက ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ပဲ အေရျပားကင္ဆာျဖစ္တယ္လို႔ သိထားေပမယ့္ သူတခုတည္းေၾကာင့္ မျဖစ္နိုင္ပါဘူး။ မ်ိဳးရိုးလိုက္နိုင္ပါေသးတယ္။ ေဆြးမ်ိဳးထဲမွာ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ဖူးသူေတြရဲ့ ေသြးခ်င္းေတြက ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ပိုပါတယ္။ ေဆးဝါးေသာက္သုံးမႈ မ်ားျခင္းကလည္း ကင္ဆာ ျဖစ္ဖို႔ အားေပးရာ ေရာက္တယ္ လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

source:irrawaddy

Read: ေထာပတ္သီး တလုံးရဲ့ လူသိနည္းၾကတဲ့ တန္ဖိုးအရွိဆုံး အပိုင္း