Human immunodeficiency virus သို႔မဟုတ္ HIV သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းရွိခုခံအားကိုက်ဆင္းေစသည့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးျဖစ္ပါတယ္။

ဗိုင္းရပ္စ္ သည္ေသြးႏွင့္ခႏၶာကိုယ္အတြင္းရွိအရည္ထဲတြင္ေတြ႔ရွိႏိုင္ပါတယ္။HIV သည္ AIDS(acquired immunodeficiencysyndrome)ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ျပီးကုသ၍မရပါ။ သို႔ေသာ္လည္းယေန႔တြင္ေသြးထဲရွိ ဗိုင္းရပ္စ္ပမာဏကိုေလ်ာ့နည္းေအာင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျပီျဖစ္ျပီျဖစ္ပါတယ္။ HIVပိုးသည္မည္သူမဆိုကူးစက္ႏိုင္ေသာ္လည္းလိင္တူခ်စ္သူမ်ားႏွင့္ေယာက်ာၤးမ်ားတြင္ပို၍ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ HIV ပိုးသည္မ်ားေသာအားျဖင့္အကာအကြယ္မရွိပဲလိင္ဆက္ဆံျခင္း၊တစ္ခါသံုးေဆးထိုးအပ္၊ေဆးထိုးပိုက္ ႏွင့္ မူးယစ္ေဆးမွ်ေဝသံုးစြဲျခင္းတို႔မွ ကူးစက္ခံရတာျဖစ္ပါတယ္။HIVပိုးေပ်ာက္ကင္းေအာင္ေဆးဝါးမရွိေသာ္ လည္းပိုမိုဆိုးရြားမလာေအာင္ထိန္းသိမ္းႏိုင္ပါတယ္။

AIDS ႏွင့္ HIV ဆက္စပ္ပံု

AIDS(acquired immunodeficiency syndrome)သည္ HIV ပိုး၏အျမင့္ဆံုးအေျခေနျဖစ္ပါတယ္။ဒါဟာခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။HIV ပိုးသည္ခႏၶာကိုယ္အတြင္းရွိေသြးျဖဴဥအေရအတြက္ကုိက်ဆင္းလာေစျပီးေနာက္ဆံုးတြင္ပ်က္စီးသြားပါတယ္။ က်န္းမာေသာ လူတစ္ေယာက္တြင္ေသြးျဖဴဥ ၅၀၀ မွ ၁၅၀၀ အတြင္းရွိျပီး AIDS ေရာဂါခံစားေနရသူတြင္ ၂၀၀ ေအာက္က်ဆင္းသြားပါတယ္။ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ HIV ပိုးသည္ ေသြးျဖဴဥပမာဏကိုေလ်ာ့နည္းလာေစျပီးခႏၶာကိုယ္အတြင္းရွိခုခံအားသည္တစ္ျဖည္းျဖည္းက်ဆင္းလာပါတယ္။HIV ပိုးသည္လူအခ်င္းခ်င္းကူးစက္တာျဖစ္ျပီး ၁၀ ႏွစ္အၾကာတြင္ AIDS ေရာဂါျဖစ္ေပၚလာမွာပါ။ေဆးကုသမႈမ်ားတိုးတက္လာတာႏွင့္အမွ် AIDS ေရာဂါကိုေျဖရွင္းရန္ၾကိဳးစားေနၾကပါတယ္။

အခ်ိဳ႕သည္ေရာဂါခံစားေနရလွ်င္ပထမေလးပတ္တြင္ေနမေကာင္းျဖစ္ပါတယ္၊သို႔ေသာ္လည္းေရာဂါလကၡဏာသည္ ၁၀ႏွစ္ဒါမွမဟုတ္၁၀ႏွစ္ေက်ာ္အထိျပသျခင္းမရွိပါ။အေစာပိုင္းတြင္အျခာေရာဂါကူးစက္သကဲ့သို လကၡဏာ ျပသပါတယ္။ေရာဂါလကၡဏာရွိမရွိသိလိုလွ်င္တစ္ခုတည္းေသာနည္းလမ္းကေတာ့စမ္းသပ္ၾကည့္ရန္ျဖစ္ပါတယ္။

လကၡဏာမ်ား

ပထမ၂ပတ္မွ၄ပတ္အတြင္းတုတ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာကဲ့သို႔ျဖစ္ပါတယ္။ထို႔ျပင္ၾကြက္သားမ်ားကိုက္ခဲျခင္း၊ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္းမ်ားလည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။အခ်ိဳ႕လူမ်ားကေတာ့ေရာဂါလကၡဏာအစမွာဖ်ားနာျခင္းမ်ိဳးမခံစားရေပ။HIV ပိုးသည္အစပိုင္းတြင္စမ္းသပ္ေသာ္လည္းေရာဂါလကၡဏာ ျပသျခင္းမ်ိဳးမရွိသည္မ်ားလည္းရွိသည္။

အေစာပိုင္းရက္အနည္းငယ္မွရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အတြင္းျပသနိုင္ေသာလကၡဏာမ်ား-

-ဖ်ားနာျခင္း

-ခ်မ္းတုန္ျခင္း

-လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း

-ပါးစပ္တြင္အနာျဖစ္ျခင္း

-ေခါင္းကိုက္ျခင္း

-ညဘက္ေခြ်းထြက္ျခင္း

-ၾကြက္သားမ်ားကိုက္ခဲျခင္း

-ဝမ္းပ်က္ျခင္း

ကုသရန္ေဆးမရွိေသာ္လည္းေဆးဝါးမ်ားသည္ေသြးအတြင္းရွိဗိုင္းရပ္စ္ပိုးပမာဏကိုေလ်ာ့နည္းေစေသာေၾကာင့္ ၾကာရွည္အသက္ရွည္စြာေနထိုင္နိုင္ပါတယ္။သို႔ေသာ္လည္းဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးရွိေနေသာေၾကာင္အျခားသူမ်ားကိုကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။HIV ပိုး၏ေနာက္ဆံုးအဆင့္လကၡဏာမ်ားေတာ့-

-ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္သိသာစြာက်ဆင္းျခင္း

-ခဏခဏဖ်ားနာျခင္း

-လြန္စြာပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း

-ေခ်ာင္းအဆက္မပ်က္ဆိုးျခင္း

-ပါးစပ္၊စအိုနွင့္လိင္အဂၤါတြင္အနာမ်ားေပါက္ျခင္း

-မွတ္ဥာဏ္ဆံုးရံူးျခင္း၊စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊အျခားအာရံုေၾကာအားနည္းျခင္း

-နာတာရွည္ဝမ္းေလွ်ာျခင္း

-အေရျပားတြင္အစက္အေျပာက္မ်ားျဖစ္ေပၚျခင္း

-အဆုတ္ေရာင္ျခင္း

-ညဘက္ေခြ်းထြက္ျခင္း

လူအမ်ားစုဟာ HIV ပိုးကို လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာကိစၥမ်ား၊တစ္ခါသံုးေဆးထိုးအပ္မ်ားေဆးထိုးပိုက္မ်ားကို အတူတကြသံုးစြဲျခင္းမ်ားမွကူးစက္တာျဖစ္ပါတယ္။

ယင္းပိုးဟာေသြး၊သုတ္ရည္ႏွင့္မိန္းမအဂၤါမွထြက္ေသာအရည္မ်ားႏွင့္ရင္သားႏို႔ထဲတြင္ဗိုင္းရပ္စ္အျဖစ္ေနထိုင္ႏိုင္ပါတယ္။၎တို႔မွသင့္ရဲ့ေသြးေၾကာထဲသို႔ စအိုလမ္းေၾကာင္း၊လိင္အဂၤါ၊ႏွင့္ပါးစပ္ အေျမွးပါးမွတဆင့္ျဖတ္သန္းဝင္ေရာက္တာျဖစ္ပါတယ္။

ေရာဂါပိုးရွိေနသူႏွင့္လိင္ဆက္ဆံမိတဲ့အခါ ကြန္ဒံုးအသံုးမျပဳ၊ေဆးဝါးမသံုးဆြဲပါကေရာဂါပိုးကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ေနာက္ထပ္တစ္ခုကေတာ့ HIV ရွိေနသူႏွင္အတူ့မူးယစ္ေဆးထိုးသြင္းျခင္းျပဳလုပ္ျခင္းမ်ားမွလည္းကူးစက္ပါတယ္။ေရာဂါပိုးရွိေသာမိခင္မွ ကေလးေမြးဖြားျခင္းႏို႔တိုက္ျခင္းမွလည္းကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအလုပ္သမားမ်ားသည္တစ္ခါသံုးေဆးထိုအပ္မ်ားႏွင့္အျခားခြ်န္ထက္ေသာအရာဝတၱဳမ်ားႏွင့္မေတာ္တဆထိခိုက္မႈမွလည္းကူးဆက္ႏိုင္ပါတယ္။

တားဆီးဖို႔အထိေရာက္ဆံုးနည္းလမ္းကေတာ့ အကာအကြယ္ျဖင့္လိင္ဆက္ဆံျခင္းျဖစ္သည္။လိင္မဆက္ဆံမီမိမိႏွင့္လိင္ဆက္ဆံမည့္သူအား HIV ပိုးရွိမရွိေမးျမန္းသင့္ပါတယ္။ကြန္ဒံုး အသံုးျပဳ၍လိင္ဆက္ဆံျခင္းသည္စိတ္ခ်ရျပီးမည္သည့္နည္းလမ္းမဆိုဆက္ဆံနိုင္ပါတယ္။သင့္တြင္ HIV ပိုးရွိသည္ျဖစ္ေစသင္ႏွင့္လိင္ဆက္ဆံသူတြင္ ပိုးရွိသည္ျဖစ္ေစကြန္ဒံုးအသံုးျပဳျခင္းဟာအေကာင္းဆံုးအကာအကြယ္ျဖစ္ပါတယ္။သင့္တြင္ HIV ပိုးကူးစက္ခံထားရၿပီဆိုလွ်င္ ဆရာဝင္ႏွင့္ေဆြးေႏြးျပီးလိုအပ္ေသာေဆးမ်ားေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။

သင္သည္ HIV ပိုးရွိသူႏွင့္ထိေတြ႔မိလွ်င္ ခ်က္ခ်င္းေဆးကုသမႈခံယူပါ၊ post-exposure prophylaxis သည္ ၇၂ နာရီအတြင္းပိုးကူးစက္မႈကိုတားဆီးေပးႏိုင္ပါတယ္။

HIV ကုသနည္း

ေဆးအမ်ိဳးအစား ၂၅ မ်ိဳးကိုအေမရိကန္ႏိုင္ငံမွေထာက္ခံခ်က္ေပးထားပါတယ္၊FDA ကလည္း HIV ပိုးကိုကုသရန္ဤေဆးဝါးမ်ားကိုေပါင္းစပ္၍ေဆးျပားအျဖစ္လည္းရရွိႏိုင္ပါတယ္။

ART က HIV ပိုးကုသတဲ့ေဆးမဟုတ္ပါသို႔ေသာ္လည္း ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးပ်ံႏွံ႕မႈကိုေႏွးေကြးေစျပီးအသက္ရွည္ရွည္ေနထိုင္ႏိုင္ပါတယ္။ကူးစက္မႈအႏၱရာယ္ကိုလဲေလွ်ာ့ခ်ကူညီေပးပါတယ္။

သင္ေနမေကာင္း၍ HIV ႏွင့္ထိေတြ႔ခဲ့ျပီးျပီလို႔သင္ထင္လွ်င္ ဆရာဝန္ႏွင့္သြားေရာက္ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။မစမ္းသပ္လွ်င္ေရာဂါပိုးရွိသည္ကိုမသိရွိႏိုင္ပါဘူးဆရာဝင္ထံသြားေရာက္စမ္းသပ္၍ၾကိဳတင္ကာကြယ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။သင္သည္ပိုးကူးစက္ခံရေၾကာင္းသိရွိပါက ၇၂ နာရီအတြင္းၾကိဳတင္ကာကြယ္မႈျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။

ကေလးမ်ားတြင္ HIV ပိုးသည္လူၾကီးမ်ားထက္ပိုမိုလ်င္ျမန္စြာကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။HIV ႏွင့္အတူေမြးဖြားလာခဲ့လွ်င္ ART ေဆးျဖင့္ကုသမႈခံယူလွ်င္သူ႔အတြက္ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါတယ္။

ကေလးေမြးဖြားခ်ိန္တြင္ကူးစက္မႈသည္မၾကာခဏျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။မိခင္ကကုသလွ်င္ ကေလးအတြက္ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။HIV ပိုးရွိတဲ့မိခင္တစ္ေယာက္ရဲ႕ႏို႔ဟာလဲအႏၱရာယ္ရွိပါတယ္။

ကေလးမ်ားတြင္စမ္းသပ္မႈအရ ေမြးဖြားျပီး၁၄ ရက္မွ ၂၁ရက္အတြင္းမွစတင္ျဖစ္ပြားႏိုင္ျပီး၁လမွ၂လ၊၄လမွ၆လအတြင္းလဲျဖစ္ပြားနိုင္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ႏွင့္ HIV

ကေလးေမြးျခင္းသို႔မဟုတ္ကေလးေမြးဖြားရန္အစီအစဥ္ရွိပါသလား?HIVပိုးရွိမရွိစမ္းသပ္ျပီးမွကိုယ္ဝင္ယူသင့္ပါတယ္။HIV ပိုးရွိေသာကိုယ္ဝန္ေဆာင္သည္တစ္ေယာက္သည္မိမိတို႔ကိုယ္ပိုင္က်န္းမာေရးသာမကေမြးဖြားလာမည့္ကေလး၏က်န္းမာေရးကိုလဲဂရုစိုက္ရန္လိုအပ္ပါတယ္။

မ်ားေသာအားျဖင့္ antiretroviral ေဆးကိုကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္းအသံုးျပဳျခင္းသည္လံုျခံဳစိတ္ခ်ရပါတယ္။ထိုေဆးဟာမိခင္ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွဗိုင္းရပ္ပိုးပမာဏကိုေလွ်ာ့ခ်ေပးျပီးသေႏၶသားထံသို႔ ဗိုင္းရပ္စ္ထုတ္ေပးမႈ အႏၱရာယ္ကိုလဲေလွ်ာ့နည္းေစပါတယ္။

Source: health magazine