အဆုတ္ကင္ဆာသည္ ေခ်ာင္းဆုိးျခင္း (သို႔) ေမာျခင္း လကၡဏာႏွင့္ စတင္ေလ့ရွိသည္။ ထို႔ေနာက္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းကို ခံစားရသည္။

ေနာက္ပုိင္းတြင္ ပိုမုိေသာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေပၚေပါက္လာပါသည္။ တစ္ႏွစ္လွ်င္ အဆုတ္ကင္ဆာႏွင့္ လူေပါင္း ၁.၃ သန္းခန္႔ ေသဆံုးလ်က္ရွိကာ ၎သည္ ကင္ဆာႏွင့္ ေသဆံုးျခင္း၏ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုျဖစ္လာသည္။အဆုတ္ကင္ဆာ အဓိက အမ်ိဳးအစားႏွစ္ခုမွာ non-small cell နဲ႔ small-cell carcinoma ျဖစ္ပါတယ္။ အျခားေသာ အမ်ိဳးအစားမ်ားလည္းရွိျပီး ၎တို႔တစ္ခုခ်င္စီမွာ ကိုယ္ပိုင္ပံုစံထူးျခားခ်က္မ်ား ရွိပါတယ္။ အစပ်ိဳး သတိေပးအဆင့္မွစ၍ အဆင့္ေလး အဆုတ္ေလျပြန္ႏွင့္ေလအိတ္ကင္ဆာ (bronchioalveolar carcinoma) အဆင့္အထိတြင္ ေအာက္ပါ အေၾကာင္းရင္း၊ ေရာဂါလကၡဏာ၊ အမ်ိဳးအစားႏွင့္ ေရာဂါအဆင့္မ်ားရွိပါတယ္။

အေၾကာင္းရင္းႏွင့္ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ် ျမင့္မားေစေသာ အႏၱရာယ္အခ်က္မ်ား

အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ဖုိ႔ အလြယ္ကူဆံုးနည္းလမ္းကေတာ့ ေဆးရြက္ၾကီးေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႔ ရႈရႈိက္မိျခင္းသည္ပင္လွ်င္ ျဖစ္ပြားႏုိင္ေခ် အႏၱရာယ္ျမင့္မားေစပါတယ္။ မ်ိဳးရိုးလုိက္ျခင္းႏွင့္အတူ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားသည္ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ်ကို ျမင့္မားေစေသာ အခ်က္မ်ားတြင္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။

ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ျမင့္မားျခင္း
ေသာက္သံုးေရတြင္ အာဆင္းနစ္ ပါရွိျခင္း
ေရဒြန္ဓါတ္ေငြ႔
ေက်ာက္ဂြမ္းမႈန္႔
ယူေရနီယမ္၊ မီးေသြးထြက္ကုန္၊ ဓါတ္ဆီ၊ ဒီဇယ္ဓါတ္ေငြ႔ကဲ့သို႔ေသာ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ အရာမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔ျခင္း
ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား
ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ားတြင္ ေခ်ာင္းဆုိးျခင္းကို သာမန္ေခ်ာင္းဆုိးျခင္းဟုသာ အထင္လြဲမွားတတ္မိၾကသည္။ အကယ္၍ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းသည္ မသက္သာလွ်င္ (သို႔) ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါလ်ွင္ ျပင္းထန္ေသာ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ အသက္ရႈမ၀ျခင္း၊ ေမာျခင္း၊ အသက္ရႈသံ တရႊီရႊီ ၾကားေနရျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းတုိ႔သည္ လ်စ္လ်ဴရႈခံရတတ္ေသာ အဆုတ္ကင္ဆာ၏ လကၡဏာရပ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

အျခားေသာ လကၡဏာမ်ားမွာ အစာစားခ်င္စိတ္ မရွိျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ဆင္းျခင္း၊ အားနည္းျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ အစာမ်ိဳခ်ရခက္ျခင္း၊ အသံအက္ကြဲျခင္း၊ အဆစ္နာျခင္း၊ မ်က္ႏွာေလျဖတ္ျခင္း၊ မ်က္ခြံတြဲက်ျခင္း၊ အရိုးနာျခင္းတုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ ႔လကၡဏာမ်ားသည္ သိပ္မျပင္းထန္ေသာ အေျခအေနနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနသည္။ မည္သို႔ပင္ဆုိေစကာမူ သင္သည္ လကၡဏာတစ္စံုတစ္ရာကို ခံစားေနရျပီဆုိလွ်င္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသတုိင္ပင္ဖုိ႔ အေရးၾကီးပါတယ္။

Non-small cell carcinoma အဆုတ္ကင္ဆာ

ဤအမိ်ဳးအစားသည္ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အဆုတ္ကင္ဆာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ ၎ကို သံုးမ်ိဳးထပ္မံ ခြဲျခားထားပါတယ္။

Squamous

ဤအမ်ိဳးအစားသည္ ပင္မ အဆုတ္ေလျပြန္အနီးတြင္ စတင္ျဖစ္ပြားေလ့ရွိသည္။ ဆဲလ္ေသျခင္းသည္ ကင္ဆာက်ိတ္၏အလယ္တြင္ ျဖစ္ပြားပါသည္။

Adenocarcinoma

ဤအမ်ိဳးအစားသည္ ေဆးလိပ္မေသာက္သူမ်ားတြင္ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အဆုတ္ကင္ဆာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ ၎သည္ အစြန္အဖ်ား အဆုတ္တစ္ရႈးမ်ားကို ထိခုိက္ေစသည္။ အမ်ိဳးအစားခြဲတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည့္ အဆုတ္ေလျပြန္ႏွင့္ ေလအိတ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ေသာ ကင္ဆာ(bronchioalveloar carcinoma)သည္ ေဆးလိပ္လံုး၀မေသာက္ဖူးေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ အျဖစ္အမ်ားဆံုး ကင္ဆာျဖစ္သည္။

Large-cell lung carcinoma

ဤအမ်ိဳးအစားသည္ အဆုတ္၏ မည္သည့္ အစိတ္အပုိင္းတြင္ မဆို လ်င္ျမန္စြာ ၾကီးထြား ျပန္႔ပြားျပီး ကုသရ ခက္ခဲသည္။

Small–Cell Carcinoma

ဤအမ်ိိဳးအစားသည္ ပို၍ ၾကီးေသာ ေလလမ္းေၾကာင္းတြင္ ျဖစ္ပြားျပီး ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းႏွင့္ အဓိက ဆက္ႏြယ္ေနပါသည္။ အျဖစ္နည္းျပီး ေရာဂါအလားအလာ ပိုဆိုးရြားသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ၎ကို သိလုိက္ရခ်ိန္တြင္ အျခားကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ပ်ံ ႔ႏွံ႔ေနျပီး ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကင္ဆာပ်ံ ႔ႏွံ႔မႈအေၾကာင္းကို ေအာက္တြင္ ဆက္လက္ရွင္းျပထားပါတယ္။

ကင္ဆာပ်ံ ႔ႏွံ႔မႈ
ကင္ဆာပံ် ႔ႏွံ႔မႈ ဆုိသည္မွာ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပုိုင္းတစ္ခုမွာ စတင္ျဖစ္ပြားျပီး အျခားေသာ ေနရာမ်ားကို ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ပြားမ်ားေရာက္ရွိျခင္းကို ဆုိလုိသည္။ အဆုတ္ကင္ဆာသည္ ေသေစႏိုင္ျပီး ကုသရခက္ခဲေသာ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခ်က္မွာ ကင္ဆာျဖစ္သည္ႏွင့္ ေစာစီးစြာ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ပ်ံ ႔ႏွံ႔ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

အဆုတ္ကင္ဆာ ပ်ံ ႔ႏွံ႔ေလ့ရွိေသာ ေနရာမ်ားမွာ အသည္း၊ ဦးေႏွာက္၊ အရိုး ႏွင့္ အက္ဒရီနယ္ဂလင္း တုိ႔ပါ၀င္ပါတယ္။ အဆုတ္ကိုယ္တုိင္ သည္လည္း အျခားေနရာမွ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ျပန္႔ပြားေရာက္ရွိေလ့ရွိေသာ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

အဆုတ္ကင္ဆာ ေရာဂါ အဆင့္မ်ား
အဆုတ္ကင္ဆာကို TNM စေကးကို သံုးျပီး အဆင့္ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဂဏန္းၾကီးလာျခင္းသည္ ကင္ဆာ အဆင့္ပိုျမင့္လာျခင္းကို ဆုိလုိပါတယ္။
အသံုးမ်ားေသာ အဆင့္သတ္မွတ္သည့္ စေကးတြင္ ေရာမဂဏန္းမ်ားကို အသံုးျပဳထားပါတယ္။
အဆင့္ 0 – ကင္ဆာသည္ စတင္ျဖစ္ပြားေသာ ဆဲလ္တြင္သာ ရွိသည္။
အဆင့္ I – ကင္ဆာသည္ ၾကီးထြားလာပါသည္။ သို႔ေသာ္ မပ်ံ ႔ႏွ႔႔ံေသးပါ။
အဆင့္ II, III – ကင္ဆာသည္ မူလစတင္ျဖစ္ပြားရာေနရာတြင္ရွိေနေသးေသာ္လည္း စတင္ျပန္႔ပြားျပီး အနီးအနားရွိ အဂၤါ အစိတ္အပိုိင္းမ်ားဆီ ျပန္႔ပြားမႈရွိေနႏုိင္သည္။
အဆင့္ IV – ကင္ဆာသည္ အျပည့္အ၀ ပ်ံ ႔ႏွံ႔ျပီး ခႏၶာကိုယ္တစ္ေလွ်ာက္ အျခားအစိတ္အပုိင္းမ်ားသို႔ ျပန္႔ပြားလ်က္ရွိသည္။
အျမဲ ေလ့လာသတိျပဳပါ။
အဆုတ္ကင္ဆာသည္ ေသေစႏုိင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၎ကို ကာကြယ္ဖုိ႔ ကူညီႏိုင္ပါသည္။ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ် အႏၱရာယ္ကို ေလ်ာ့ခ်ဖို႔ အလြယ္ကူဆံုုး နည္းလမ္းကေတာ့ ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖုိ႔ပဲျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ျဖတ္လုိက္သည္ႏွင့္ သင္သည္ ေကာင္းက်ိဳးမ်ား စတင္ခံစားရမည္ျဖစ္သည္။ မိနစ္ပုိင္းအတြင္းမွာပင္ သင့္ခႏၶာကိုယ္က စတင္ေကာင္းမြန္လာမွာျဖစ္သည္။

က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ အစားအေသာက္မ်ား စားသံုးျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း၊ အျခား က်န္းမာေစေသာ ေရြးခ်ယ္မႈမ်ားႏွင့္ အတူ အဆုတ္ႏွင့္ အျခား ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ်ျမင့္မားေစသည့္ အႏၱရာယ္အေၾကာင္းရင္းမ်ားအေၾကာင္း အျမဲ ေလ့လာမွတ္သား သတိထားေနျခင္းသည္ ကာကြယ္ျခင္း၏ ေသာ့ခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။

Source:hellosayarwon

အေရျပားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာေတြအတြက္ အသံုးဝင္တဲ့ ၾကက္ဟင္းခါးသီး