လူနာေတြ အတြက္ေရာ ဆရာဝန္ေတြအတြက္ပါ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ေခ်ာင္းဆိုး မေပ်ာက္ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။
၁. ဖ်ားနာၿပီးေနာက္ ေလႁပြန္မ်ားေရာင္ေနျခင္း
အေအးမိျခင္းရဲ႕လကၡဏာအမ်ားစုဟာ ရက္အနည္းငယ္အတြင္းေပ်ာက္သြားေလ့ရွိေသာ္ လည္း ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းမွာမူ ရက္သတၱပတ္အတန္ၾကာေအာင္ မေပ်ာက္ဘဲရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုုးေတြဟာ ေလႁပြန္ေတြကို ေရာင္ရမ္း၍ ထိခိုက္လြယ္ေစတာေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၂. အျခားက်န္းမာေရးျပႆနာမ်ား
ဓာတ္မတည့္ျခင္းႏွင့္ ပန္းနာရင္က်ပ္ျဖစ္ျခင္းေတြဟာ ေခ်ာင္းဆိုးႏုိင္ေစတဲဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အက္ဆစ္ေတြ ျပန္ထြက္ျခင္းနဲ႔ အိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းပိတ္၍ အသက္႐ွဴရပ္ျခင္းေတြေၾကာင့္လည္း နာတာရွည္ေခ်ာင္းဆိုးႏုိင္ပါတယ္။ ကံေကာင္းတာကေတာ့ ဒီအေျခအေနေတြအားလံုးက ကုသလို႔ရႏုိင္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။
အက္ဆစ္ျပန္ထြက္ျခင္းေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ
- ေလတက္ျခင္း၊ ရင္ပူျခင္း၊ ေခ်ာင္းအဆက္မျပတ္ဆိုးျခင္း၊ အစာျပန္္ဆန္တက္ျခင္း စတာေတြခံစားေနရၿပီဆုိပါက ေရာဂါအမည္တပ္ႏုိင္ရန္ႏွင့္ ကုုသႏုိင္ရန္ဆရာဝန္ႏွင့္ ခ်က္ျခင္းကုုသမႈ ခံယူသင့္ပါတယ္။
အိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းပိိတ္တာေၾကာင့္ အသက္႐ွဴရပ္ရတဲ့ေရာဂါလကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ -
- အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း
- က်ယ္ေလာင္စြာေဟာက္ျခင္း
- ညအခ်ိန္တြင္သီးျခင္း
- မၾကာခဏႏုိးျခင္း
- ေန႔လည္ခင္းတြင္အိပ္ငိုုက္ျခင္း စတာေတြရွိေနၿပီဆိုပါကလည္း ဆရာဝန္ႏွင့္ျပသသင့္ပါတယ္။
၃. စိတ္ဖိစီးမႈ
စိတ္ဖိစီးမႈကို တာရွည္စြာ ခံစားေနပါက အေအးမိျခင္းမွာလည္းၾကာျမင့္ႏုိင္ပါတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုး သက္သာေစရန္အတြက္ ဖ်ားနာေနစဥ္ စိတ္ဖိစီးမႈနည္းႏုိင္သမွ်နည္းေအာင္ႀကိဳးစားပါ။ အေကာင္းဆံုးအနားယူျခင္းကေတာ့ တစ္ေန႔လွ်င္ 7 နာရီမွ 8 နာရီခန္႔ အိပ္စက္ပါ။
၄. အရည္မ်ားလံုေလာက္စြာမေသာက္ျခင္း
အေအးမိ ဖ်ားနာေနပါက အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းအတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ခၽြဲေတြ ေပ်ာ္ႏုိင္ေစဖုိ႔ ေရ၊ လတ္ဆတ္တဲ့ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္နဲ႔ စြပ္ျပဳတ္ေတြကို ပိုမိုေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။
အရက္နဲ႔ကဖိန္းဓာတ္ပါဝင္တဲ့ အရည္ေတြကေတာ့ ေရဓာတ္ဆံုး႐ႈံးမႈကိုုျဖစ္ေစႏုိိင္တဲ့အတြက္ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း အစိုဓာတ္ရႏိုင္ေစဖို႔ ႏွာေခါင္းျဖန္းေဆး (သိို႔) ေရေငြ႕စက္ေတြကိုလည္းသံုးႏုိင္ပါတယ္။
၅. ႏွာေခါင္းပြင့္ေဆးမ်ား အလြန္အကၽြံ အသံုးျပဳျခင္း
ႏွာေခါင္းပိတ္ေနပါက ႏွာေခါင္းျဖန္းေဆးမ်ားကို အသံုးျပဳႏုိင္ေပမယ့္လည္း သံုးရက္ထက္ပို၍ မသံုးသင့္ပါ။ အကယ္၍ ထုိ႔ထက္ပိုမို သံုးစြဲခဲ့ပါက ရပ္လိုက္လွ်င္ပိုဆိုးေစပါတယ္။ အလြန္အကၽြံသံုးစြဲျခင္းေၾကာင့္ ႏွာေခါင္းပိတ္လည္ရွိ အေျမႇးပါးမ်ား ေရာင္လာျခင္း အျပင္ ႏွာရည္က်ျခင္းႏွင့္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းတိုု႔ကိုျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။
၆. ေျခာက္ေသြ႕ေသာေလမ်ား
ေဆာင္းေလမ်ားသည္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းကိုပို၍ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ စိုစြတ္တဲ့ေလေတြက ပန္းနာရင္က်ပ္ျဖစ္ျခင္းကို ပိုမိုဆိုးရြားေစၿပီး အမႈိက္၊ သန္းေတြ၊ မႈိေတြနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တဲ့ပစၥည္းေတြကို ပြားမ်ားေစႏိုိင္ပါတယ္။
၇. ဘက္တီးရီးယားေရာဂါပိုုးမ်ား
တခါတရံမွာ ဖ်ားၿပီးေနာက္အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ထိခိုက္လြယ္ေစတဲ့အတြက္ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြက အလြယ္တကူ ဝင္ေရာက္ႏုိင္၍ ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္း၊ ေလႁပြန္ေရာင္ျခင္းႏွင့္ အဆုတ္ေရာင္ျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေစႏုုိင္ပါတယ္။
၈. ေသြးတိုးက်ေဆးမ်ား
ACE inhibitor ကဲ့သို႔ ေသြးတိုးက်ေဆးမ်ိဳးကို ေသာက္သံံုးေနသူငါးဦးအနက္ 1 ဦးမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႔ နာတာရွည္ ေခ်ာင္းဆုိးျခင္းကို ခံစားရႏုိင္ပါတယ္။ ထိုကဲ့သို႔ျဖစ္ပါက ေဆးေသာက္တာကို မရပ္လုိက္ဘဲ ဆရာဝန္ႏွင့္တိုင္ပင္ပါက မိမိႏွင့္သင့္ေတာ္ေသာေဆးမ်ိဳးကို ဆရာဝန္မွၫႊန္ၾကားပါလိမ့္မယ္။
ACE inhibitor မ်ားမွာ -
1. Perindopril
2. quinapril
3. ramipril
4. captopril
5. trandolapril
6. benazepril
7. fosinopril
8. lisinopril
9. moexipril
10. enalapril တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေဆးနာမည္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပါဝင္ပစၥည္းတစ္ခုခုကပဲျဖစ္ျဖစ္ “pril” နဲ႔ဆံုးပါက ACE inhibitor ျဖစ္ႏုိင္ေခ်မ်ားပါတယ္။
အကယ္၍ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းဟာ အရမ္းဆုိးရြား႐ံုသာမက တစ္ပတ္ထက္ပို၍ၾကာေနပါက ဆရာဝန္ႏွင့္ျပသသင့္ပါတယ္။ ထိုမွသာေခ်ာင္းဆိုးရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကို ရွာႏုိင္မွာျဖစ္ၿပီးေတာ့ မွန္ကန္တဲ့ကုသမႈကိုလည္း ခံယူႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
READ - ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ ႏွင့္ သက္သာေစမည့္ အခ်က္မ်ား
Source: drmyanmar.com