ရာသီေသြးမေပၚခင္ ၇ ရက္၊ ရာသီေသြးေပၚၿပီး ၇ ရက္အတြင္းမွာပဲ လိင္ဆက္ဆံတာျဖစ္ပါတယ္။ ရာသီေသြးေပၚၿပီး ၇ ရက္ေနာက္ပိုင္း ၈၊ ၉၊ ၁၀၊ ၁၁၊ ၁၂၊ ၁၃၊ (၁၄)၊ ၁၅၊ ၁၆၊ ၁၇၊ ၁၈၊ ၁၉၊ ၂၀၊ ၂၁ ရက္ေတြမွာ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံတာကို ေရွာင္ၾကဥ္တဲ့နည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ့ရက္မွာ လိင္ဆက္ဆံမယ္ဆိုရင္လည္း ကြန္ဒုံးလို အကာအကြယ္ပစၥည္း သုံးရပါမယ္။ ဒီရက္ေရွာင္တဲ့နည္းက လူတစ္ဦးခ်င္းစီအလိုက္ အနည္းငယ္ ကြာျခားမႈ ရွိနိုင္တဲ့အတြက္ ၁၀၀ ရာႏႈန္းေတာ့ စိတ္မခ်ရပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ရာသီေသြးပၚရက္မ်ားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ (ဥပမာ ေသြးေပၚရက္ ၅ ရက္၊ ၇ ရက္ ရွိသူမ်ား) အတြက္ ေသြးေပၚၿပီး ၇ ရက္၊ ေသြးမေပၚခင္ ၇ ရက္ဟာ ပုံေသတြက္ဖို႔ခက္တာမို႔ ကေလးရသြားနိုင္ပါတယ္။
ကြန္ဒုံး (Condom) အသုံးျပဳျခင္း
ကြန္ဒုံးအသုံးျပဳတာဟာ စနစ္တက်အသုံးျပဳတတ္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ဝန္အျပင္ ဂနို၊ ကာလသားေရာဂါနဲ႔ HIV ေရာဂါပိုးေတြအပါအဝင္ လိင္ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြကိုပါ မကူးစက္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးနိုင္ပါတယ္။ ကြန္ဒုံးကို ႏွစ္ထပ္စြပ္တာမ်ိဳး၊ ေလမထုတ္ဘဲစြပ္တာမ်ိဳး မလုပ္ရပါဘူး။ အဲ့လိုလုပ္မိရင္ ကြန္ဒုံးေပါက္ျပဲၿပီး ကေလးရသြားနိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ကြန္ဒုံးကို ေယာက်္ားတန္ဆာ၊ လိင္တံမွာစြပ္ရမွာပါ။ သ႐ုပ္ျပထဲကလို ငွက္ေပ်ာသီးမွာစြပ္တာ၊ လက္ညိဳးမွာစြပ္တာမ်ိဳးလုပ္ၿပီး လိင္ဆက္ဆံလို႔မရပါဘူး။ မဟုတ္ရင္ “ကြန္ဒုံးကို ဆရာေျပာသလို ငွက္ေပ်ာသီးမွာ၊ လက္ညိဳးမွာစြပ္ၿပီး လုပ္တာပဲ ဒါေပမယ့္ မထူးဘူး။ ကေလးရတာပါပဲ” ဆိုတဲ့လူမ်ိဳးေတြလည္း ရွိလို႔ ဒီလိုေျပာရတာပါ။
သားအိမ္ေခါင္းအစြပ္ + သုတ္ပိုးသတ္ေဆး
ဒါကေတာ့ လိင္မဆက္ဆံခင္မွာ ကိုယ့္သားအိမ္ေခါင္းနဲ႔ေတာ္တဲ့ အစြပ္ကို မိန္းမကိုယ္ထဲထည့္ၿပီး စနစ္တက်စြပ္သုံးရတာပါ။ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္နိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့ အသုံးနည္းပါတယ္။
လက္ေမာင္းအေရျပားေအာက္ ပစၥည္းထည့္ျခင္း
ဒီနည္းစနစ္ကေတာ့ ေဟာ္မုန္းပါတဲ့ အေခ်ာင္းေလး တစ္ေခ်ာင္းကေနအထက္ကို မိန္းမရဲ့လက္ေမာင္းအေပၚပိုင္း အေရျပားေအာက္မွာ ထည့္သြင္းျမႇုပ္ႏွံထားတဲ့နည္းစနစ္ (implant) ပါ။ အသက္အရြယ္မေရြး ထည့္လို႔ရပါတယ္။ ကေလးေမြးၿပီးတဲ့ သူေတြမွာလည္း ကေလးေမြးၿပီး တစ္လခြဲကစလို႔ ထည့္သြင္းထားနိုင္ပါတယ္။ ေနရာမွန္ရင္ အနည္းဆုံး ၃ ႏွစ္ကေန ၇ ႏွစ္အထိ ပဋိသေႏၶမရေအာင္ တားဆီးေပးပါတယ္။ ကေလးျပန္လိုခ်င္ရင္လည္း အဲ့ဒီျမႇုပ္ထားတဲ့ အေခ်ာင္းေလးေတြကို ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႔ အခ်ိန္မေရြး ထုတ္ပစ္နိုင္ၿပီး အခ်ိန္ေစာင့္စရာမလိုဘဲ ကိုယ္ဝန္ခ်က္ခ်င္း ရေစနိုင္ပါတယ္။ ဒီပစၥည္းထည့္တာေၾကာင့္ ေသြးဆင္းမ်ားတာ၊ မအီမသာျဖစ္တာ၊ ေခါင္းအုံး၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ လိင္စိတ္နည္းတာေတြ ျဖစ္နိုင္ေပမယ့္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေအာင္ မျဖစ္ပါဘူး။
သားအိမ္တြင္းပစၥည္းထည့္ျခင္း
သားအိမ္ထဲပစၥည္းထည့္တဲ့ေနရာမွာ ေသးငယ္ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတဲ့ ေၾကးနီနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ပစၥည္း၊ ေဟာ္မုန္းထည့္ထားတဲ့ပစၥည္းေတြကို ထည့္ထားရတာပါ။
IUCD (Intrauterine Contraceptive Devices) ထည့္တယ္လို႔ေခၚၾကပါတယ္။ ကေလးေမြးၿပီးတဲ့ အခ်ိန္အပါအဝင္ ကၽြမ္းက်င္သူနဲ႔ အခ်ိန္မေရြး ထည့္နိုင္ပါတယ္။ ထည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ နည္းနည္းနာတတ္ေပမယ့္ ေရရွည္အတြက္ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေၾကးနီ Copper T Cu 380A ဆိုရင္ ၇ ႏွစ္ေလာက္အထိ သုံးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူက ေသြးဆင္းမ်ားတတ္ပါတယ္။ ရက္အၾကာႀကီး ဆင္းတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေသြးဆင္းမ်ားတာေၾကာင့္ ေသြးအားနည္းေရာဂါလည္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းထည့္ထားတဲ့ပစၥည္းကေတာ့ ေသြးဆင္းတာသိပ္မရွိလို႔ ေသြးအာနည္းတာ မျဖစ္နိုင္ပါဘူး။
ဒီပစၥည္းထည့္ထားတယ္ဆိုရင္ အခန႔္မသင့္ရင္ ထြက္က်သြားတတ္တဲ့အတြက္ သူ႔ရဲ့အၿမီးျဖစ္တဲ့ႀကိဳးစကို စမ္းေပးဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္။ ႀကိဳးစမစမ္းမိေတာ့ရင္ တတ္ကၽြမ္းနားလည္သူနဲ႔ ျပန္ျပသသင့္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ဆိုးက်ိဳးတစ္ခုက သေႏၶေနရာမွား တည္တာမ်ိဳးျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ ရာသီေသြးပုံမွန္ေပၚရာကေန ထိမ္သြားၿပီး ဗိုက္ကလည္း ေအာင့္ေအာင့္ေနတယ္ဆိုရင္ မေပါ့ဆဘဲ ေဆး႐ုံေဆးခန္းကို ခ်က္ခ်င္းျပသၿပီး စစ္ေဆးၾကည့္သင့္ပါတယ္။ သေႏၶေနရာမွားတည္တာဟုတ္၊ မဟုတ္သိနိုင္တဲ့ အလြယ္ဆုံးနည္းကေတာ့ – ပစၥည္းထည့္ထားလ်က္နဲ႔ (ႀကိဳးစလည္းမိတယ္) ေသြးထိမ္ေနၿပီဆိုရင္ ကိုယ္ဝန္ရွိ၊ မရွိ ဆီးစစ္ၾကည့္ပါ။
ဆီးမွာ ႏွစ္ေၾကာင္းေပၚေနၿပီဆိုရင္ သားဖြားမီးယပ္အထူးကု၊ သို႔မဟုတ္ နီးစပ္ရာေဆး႐ုံသို႔ အျမန္ဆုံးသြားေရာက္စစ္ေဆးခံပါ။ ဗိုက္ေအာင့္တဲ့အထိ မေစာင့္ပါနဲ႔။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ တခ်ိဳ႕သေႏၶေနရာ မွားတည္တဲ့သူေတြက အဲ့ဒီသေႏၶဥႀကီးလာလို႔ သားဥႁပြန္ကို ေဖာက္ထြက္လာတဲ့အခ်ိန္မွ အျပင္းအထန္ ဗိုက္ေအာင့္တာမ်ိဳး ရွိတတ္လို႔ပါပဲ။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွဆိုရင္ အေရးေပၚ အေျခအေန ျဖစ္သြားပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ သေႏၶေနရာမွားတည္တယ္လို႔ သံသယရွိရင္ ဆီးစစ္ၾကည့္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ ေဆး႐ုံ၊ ေဆးခန္းမွာ သြားေရာက္ျပသဖို႔ မေမ့ၾကပါနဲ႔။ မေပါ့ဆၾကပါနဲ႔။ အသက္အႏၲရာယ္ျဖစ္နိုင္တဲ့ အေျခအေနတစ္ခုပါ။ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္တတ္တဲ့ ေရာဂါရွိသူေတြ၊ သားအိမ္အေနအထား မမွန္တဲ့သူေတြ၊ သားအိမ္ေခါင္းေရာင္ေနတဲ့သူေတြမွာ ဒီ IUCD ကိုမထည့္သင့္ပါဘူး။
Source: Dr.ေနလင္းေအာင္