လူသားမ်ား ႐ုတ္တရက္ေသဆုံးျခင္း နဲ႔ မသန္မစြမ္းျဖစ္ရျခင္းေတြမွာ ေလျဖတ္ေရာဂါဟာ အဓိက အေၾကာင္းရင္းအေနနဲ႔ပါဝင္ပါတယ္။ေလျဖတ္တာကို ေဆးပညာအရ Stroke လို႔ေခၚပါတယ္။

ေလျဖတ္ျခင္းမွာ အဓိကအားျဖင့္

၁။ ဦးေႏွာက္အတြင္း ေသြးေၾကာပိတ္လို႔ ေလျဖတ္ျခင္း(ဦးေႏွာက္ထဲမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာငယ္ေလးေတြက်ဥ္းၿပီးပိတ္တာေၾကာင့္၊သို႔မဟုတ္ တျခားေသြးေၾကာႀကီးေတြထဲက ေသြးခဲက လာပိတ္တာေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေလျဖတ္ျခင္း) ဆိုတဲ့ Ischaemic stroke၂။ဦးေႏွာက္အတြင္းေသြးေၾကာ ေပါက္လို႔ ေလျဖတ္ျခင္း(ဦးေႏွာက္အတြင္းေသြးေၾကာေလးမ်ား ေသြးေပါင္ခ်ိန္တက္လို႔ ေပါက္ထြက္တာေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေလျဖတ္ျခင္း)ဆိုတဲ့ Hypertensive stroke ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ႐ုတ္တရက္ေလျဖတ္ၿပီးၿပီးခ်င္း တမိနစ္ၾကာတိုင္းမွာ ဦးေႏွာက္အတြင္းရွိဆဲလ္ေပါင္း ၁ဒသာမ ၉သန္းဟာ ေသြးေကာင္းစြာမရတဲ့အတြက္ ပ်က္စီးရပါတယ္။ေလျဖတ္တဲ့အခ်ိန္နဲ႔ေဆးကုသမႈရတဲ့အခ်ိန္ႏွစ္ခု ၾကား အခ်ိန္ကာလဟာၾကာေလေလ ဦးေႏွာက္ထဲက ဆဲလ္ေတြထိခိုက္ပ်က္စီးႏႈန္းမ်ားေလေလပါပဲ။ေလျဖတ္ျဖတ္ခ်င္းေစာစီးစြာကုသမႈရခဲ့ပါက ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ပ်က္စီးမႈအရမ္းမမ်ားေသးတဲ့အတြက္ လူနာဟာ အေကာင္းပတိအတိုင္းျပန္လည္ေကာင္းမြန္ဖို႔အခြင့္အေရးပိုမ်ားပါတယ္။ ေလျဖတ္မႈအခ်ိန္ၾကာျမင့္ရင္(ဆိုလိုတာက ေလျဖတ္ျဖတ္ခ်င္း သင့္ေတာ္တဲ့ေဆးကုသမႈမရဘဲ ၾကာေနရင္) ဦးေနာက္ဆဲလ္ပ်က္စီးမႈမ်ားတဲ့အတြက္ လူနာဟာ စကားေျပာဖို႔ခက္ခဲတာ၊မွတ္ဉာဏ္ေတြဆုံးရႈံးတာ နဲ႔ ေျခလက္ျပန္လည္လႈပ္ရွားနိုင္ေျခနည္းသြားတာ ေတြျဖစ္ဖို႔ ပိုအခြင့္အေရးမ်ားပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ေလျဖတ္ေရာဂါလကၡဏာခံစားရရခ်င္းမွာ ေဆးခန္း ေဆး႐ုံျပၿပီး ေစာစီးစြာကုသမႈခံယူဖို႔က အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။သို႔ေသာ္ လူအမ်ားဟာ ေလျဖတ္ခါနီးျပေလ့ရွိတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို သတိမမႈဘဲ သို႔မဟုတ္ သတိမူမိေသာ္လည္း သာမန္ကာလၽွံကာ သေဘာထားကာ လ်စ္လ်ဴရႈမိတတ္ၾကပါတယ္။ဒီအတြက္ ဒီတပတ္မွာ လူအမ်ားသတိထားေလ့မရွိတဲ့ ေလျဖတ္ခါနီးရင္ ျပတတ္ေသာ လကၡဏာ (၆)ခ်က္ကိုေရးသားတင္ျပခ်င္ပါတယ္။

၁။ေခါင္းတအားကိုက္ျခင္း

လူတိုင္းနီးပါးေခါင္းကိုက္တတ္ပါတယ္။ေခါင္းကိုက္ရျခင္းအေၾကာင္းေတြကလည္းအမ်ားႀကီးပါ။ဒါေၾကာင့္ေခါင္းကိုက္တာကို လူအမ်ားစုက သိပ္အေလးထားေလ့မရွိတတ္ၾကပါဘူး။သို႔ေသာ္ အခုတခါေခါင္းကိုက္တာက အရင္အခါေတြနဲ႔မတူေအာင္ တအားျပင္းျပင္းထန္ထန္ကိုက္တာ သို႔မဟုတ္ အရင္က တခါမွေခါင္းကိုက္တာမျဖစ္ဘဲ ခုမွေခါင္းကိုက္တာ မ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာေလျဖတ္ေရာဂါလကၡဏာျဖစ္နိုင္ေျခရွိပါတယ္။ကြဲကြဲျပားျပားကေတာ့ ဆရာဝန္ေတြက စမ္းသပ္စစ္ေဆးၾကည့္မွ သိမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေပါ့ေပါ့တန္တန္သေဘာမထားဘဲ နီးစပ္ရာေဆး႐ုံ ေဆးခန္းျပသဖို႔လိုပါတယ္။

၂။အျမင္အာ႐ုံက တခုကိုႏွစ္ရိပ္ႏွစ္ထပ္ျမင္ရျခင္း

အရာဝတၳဳတခုကို ႏွစ္ရိပ္ႏွစ္ထပ္ျမင္ရျခင္း၊အျမင္မႈန္ဝါးျခင္း၊မ်က္စိတဖက္႐ုတ္တရက္ မျမင္ရျခင္း စတာေတြဟာ ေလျဖတ္ျခင္းရဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြျဖစ္နိုင္ပါတယ္။သို႔ေပမယ့္ လူအမ်ားစုဟာ ဒီလိုႏွစ္ရိပ္ႏွစ္ထပ္ျဖစ္တာ၊အျမင္မႈန္ဝါးတာေတြျဖစ္ရျခင္းက ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္လို႔ အသက္ႀကီးလို႔ ျဖစ္ရတာလို႔ပဲ မွတ္ယူၿပီး ေပါ့ေပါ့ဆဆေနတာမ်ားပါတယ္။အေရးေပၚေဆးကုသမႈပညာရပ္အထူးကု ဆရာဝန္တဦးျဖစ္တဲ့ေဒါက္တာ ကာရိုလင္း ကေတာ့ လူအမ်ားစုထင္သလို ျမင္ကြင္းအာ႐ုံ ႏွစ္ရိပ္ႏွစ္ထပ္ျမင္ရျခင္း၊အျမင္ဝါးျခင္းေတြဟာ အသက္ႀကီးလို႔ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္လို႔ မ်က္စိအသုံးမ်ားလို႔ျဖစ္တာ မဟုတ္နိုင္ဘဲ ေလျဖတ္ျခင္းရဲ့ လကၡဏာ ျဖစ္နိုင္ေျခပိုမ်ားေၾကာင္းေျပာထားပါတယ္။

၃။အိပ္ရာအထလက္ေမာင္းနဲ႔ေျခေထာက္မ်ားထုံက်င္ေနျခင္း

တေရးအိပ္ၿပီး နိုးလာတဲ့အခါ ေျခလက္ေတြ ထုံက်င္တာမ်ိဳးျဖစ္ရင္ ငါ အခ်ိန္ၾကာႀကီး ဖိအိပ္မိလို႔ျဖစ္တာပဲ ဆိုၿပီး လူအမ်ားစုက အလြယ္တကူ ေပါ့ေပါ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ ယူဆတတ္ၾကပါတယ္။သို႔ေသာ္ ဒီထုံက်င္ေနတာဟာ ၁၅မိနစ္ ကေန နာရီဝက္ၾကာတဲ့အခ်ိန္ထိ ေပ်ာက္ကင္းသက္သာမႈမရွိရင္ေတာ့ ေဆးခန္းျပသဖို႔လိုပါတယ္။ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီလိုထုံတာက်င္တာဆက္ျဖစ္ေနျခင္းဟာ သင့္ေက်ာရိုးမွ ဦးေခါင္းေနာက္ပိုင္းသို႔သြားတဲ့ ေသြးေၾကာထဲမွာ အေၾကာင္းတခုခုေၾကာင့္ ေသြးစီးဆင္းမႈေလ်ာ့နည္းသြားျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္နိုင္လို႔ပါ။

၄။စကားေျပာရာတြင္ဗလုံးဗေထြးျဖစ္ျခင္း

လူအခ်ိဳ႕က စကားေျပာရာမွာ ဗလုံးဗေထြးျဖစ္လာရင္ စိုးရိမ္ၿပီး ေဆးခန္းျပတတ္ၾကေပမယ့္ လူအမ်ားစုကေတာ့ ဒီလိုစကားေျပာရာမွဗလုံးဗေထြးျဖစ္တာဟာ ပင္ပန္းလို႔ သို႔မဟုတ္ မိမိေသာက္သုံးေနတဲ့တခ်ိဳ႕ေသာ ေဆးဝါးမ်ားရဲ့ (ဥပမာ တခ်ိဳ႕ကိုက္ခဲနာက်င္မႈေပ်ာက္ေဆးမ်ား)ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးျဖစ္မယ္လို႔ယူဆၿပီး ေပါ့ေပါ့ဆဆေနတတ္ၾကပါတယ္။စကားမ်ား ဗလုံးဗေထြးျဖစ္တာဟာ ေလျဖတ္နိုင္တဲ့အေၾကာင္းတခုျဖစ္ဖို႔ ျဖစ္နိုင္ေျခပိုမ်ားတာေၾကာင့္ ဆရာဝန္နဲ႔ျပသစစ္ေဆးၿပီး ကုသမႈခံယူဖို႔လိုပါတယ္။ စကား ဗလုံးဗေထြးျဖစ္တာနဲ႔ တြဲျဖစ္တတ္တာေတြကေတာ့ မ်က္ႏွာတျခမ္းရြဲ႕သြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

၅။ခႏၶာကိုယ္ ဟန္ခ်က္မထိန္းနိုင္ဘဲ ဒယိမ္းဒယိုင္ျဖစ္ျခင္း

လူတခ်ိဳ႕က အထူးသျဖင့္ အရက္ေသာက္တဲ့သူေတြဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္ဟန္ခ်က္ပ်က္ၿပီး ဒယိမ္းဒယိုင္ျဖစ္တာဟာ သူတို႔မေန႔ညတုန္းက အေသာက္မ်ားသြားလို႔ ဒီမနက္ဒီလိုျဖစ္တာလို႔ ယူဆတတ္ၾကပါတယ္။တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း အိပ္ေရးပ်က္လို႔ ပင္ပန္းလို႔ အစားေသာက္နည္းလို႔ ေခၽြးထြက္လြန္လို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆတတ္ၾကပါတယ္။ဒယိမ္းဒယိုင္းျဖစ္ၿပီး ဟန္ခ်က္ပ်က္တာဟာ သင့္ရဲ့ ဦးေႏွာက္ဆီကို ေသြးစီးဆင္းမႈ ေလ်ာ့နည္းသြားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ႐ုတ္တရက္ ဒီလိုမ်ိဳးျဖစ္လာၿပီဆိုပါက နီးစပ္ရာကိုအကူအညီေတာင္းၿပီး ေဆးခန္းျပဖို႔လိုပါတယ္။

၆ ။ဇေဝဇဝါျဖစ္ၿပီး စိတ္ရႈပ္ေထြးကာ စိတ္ခံစားမႈမ်ားမၾကည္မလင္ျဖစ္လာျခင္း

ဒီေခတ္မွာ စားဝတ္ေနေရးၾကပ္တည္းလို႔ ႐ုန္းကန္ေနရၿပီး စိတ္ရႈပ္ေထြးမႈေတြ မၾကာခဏခံစားရတတ္ၿပီး စိတ္မၾကည္မလင္ေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။စိတ္ရႈပ္ေထြးတဲ့အခါမွာ အေၾကာင္းအရာတခုကို ျပန္မွတ္မိရန္၊စကားတလုံးေျပာရန္အတြက္ အခ်ိန္ေပး စဥ္းစားရတဲ့အခါမ်ိဳးေတြ လူတိုင္းမွာရွိနိုင္ေပမယ့္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာစဥ္းစားမရျခင္း၊တခုခုကိုေျပာရန္ အခ်ိန္အၾကာႀကီး အာ႐ုံစိုက္စဥ္းစားေသာ္လည္း ေပၚမလာျခင္း၊ေျပာမရျခင္းေတြျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ေဆးခန္းျပၿပီး စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္သင့္ပါတယ္လို႔ အေရးေပၚေဆးပညာရပ္အထူးကုဆရာဝန္ေဒါက္တာကာရိုလင္းက အႀကံျပဳထားပါတယ္။

႐ုတ္တရက္ စိတ္ရႈပ္ေထြးကာ စိတ္ခံစားမႈေတြမၾကည္မလင္ျဖစ္ျခင္းဟာ လည္း ေလျဖတ္ခါနီးလကၡဏာတခုအေနနဲ႔ျဖစ္နိုင္ေျခမ်ားတဲ့လကၡဏာမို႔လို႔ပါ။

source:ondr

Read:ဗီတာမင္ ဒီ အဆိပ္မသင့္ေအာင္ သတိျပဳရန္လို