ေအာ္တစ္ဇင္ ဆိုတာက ကေလးဘ၀ထဲကစျပီး တစ္ဘ၀လံုးၾကန္႔ၾကာေနနိုင္တဲ့ ဦးေနာက္အာရံုေၾကာနွင့္ ဖြံျဖိဳးမွဳဆိုင္ရာ စိတၱဇအထီးက်န္ေ၀ဒနာ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
ေအာ္တစ္ဇင္ က လူေတြနွင့္ ဆက္ဆံတာေတြ၊ ေျပာဆိုတာေတြနွင့္ သင္ၾကားမွဳပိုင္းေတြကို ထိခိုက္ေစနိုင္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါရွိတဲ့ ကေလးေတြမွာ လူမွဳဆက္ဆံေရး၊ အရိပ္ျပ အေကာင္မျမင္၊ စကားနားမလည္ျခင္း နွင့္ အျမင္က်ဥ္းျခင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား၊ အစြဲအလမ္းၾကီးျခင္း စတဲ့ အခက္အခဲေတြ ၾကံဳေတြ႔နိုင္ပါတယ္။ ဒီအျပဳအမူေတြက အနည္းအက်ဥ္းမွ ဒုကၡိတျဖစ္တဲ့အထိျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ေအာ္တစ္ဇင္ က ေရာဂါနွင့္ ေရာဂါလကၡဏာအနည္းအမ်ားေပၚမူတည္ျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္နိုင္ျပီး အထူူးသျဖင့္ ေရာဂါအေျခအေန မျပင္းထန္တဲ့ ကေလးေတြ သို႔မဟုတ္ ပိုဆိုးတဲ့ေရာဂါေတြက ဖံုးကြယ္ထားခံရလွ်င္ မသိသာနိုင္ပါဘူး။ သိပၸံပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေအာ္တစ္ဇင္ ကိုျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာကို ေသခ်ာမသိၾကေသာ္လည္း မ်ိဳးရိုးဗီဇနွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ နွစ္မ်ိဳးစလံုးနွင့္ သက္ဆိုင္နိုင္တယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။
Autism (ေအာ္တစ္ဇင္) က ဘယ္ေလာက္အျဖစ္မ်ားသလဲ
ေအာ္တစ္ဇင္ ဟာ ကေလးေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွ ေတြ႔လာရတာနွင့္အမွ် ပိုျပီးအျဖစ္မ်ား လာပါတယ္။ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးနွင့္ ကာကြယ္ေရး ဌာန(CDC) အရ တစ္ကမၻာလံုးအတိုင္းအတာအရ ေအာ္တစ္ဇင္ ေတြ႔ရွိမွုူဟာ တစ္ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါဟာ ကေလးအေယာက္ ၁၀၀ မွာ ၁ ေယာက္နွဳန္းျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ ေအာ္တစ္ဇင္ က မိန္းကေလးေတြမွာထက္ေယာကၤ်ားေလး ေတြမွာ ၅ ဆ ပိုျဖစ္နိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားႏုိင္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း အားျဖင့္ စီမံႏုိင္ပါတယ္။ အခ်က္အလက္မ်ားထပ္မံသိရွိဖို႔အတြက္ ဆရာ၀န္နဲ႔ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြး သင့္ပါတယ္။
လကၡဏာမ်ား
Autism (ေအာ္တစ္ဇင္) ရဲ႕လကၡဏာေတြကဘာေတြလဲ
တခ်ိဳ႔ေသာ ေအာ္တစ္ဇင္ ရဲ့ လကၡဏာေတြက အနည္းငယ္မွ ျပင္းထန္တဲ့ အေျခအေနေတြ အထိျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြက အလြန္ငယ္ေသးတဲ့ အေျခအေန ၁ နွစ္ ကေန ၂ နွစ္ကေလးငယ္ေတြမွာေတာင္ စျပနိုင္ပါတယ္။အျဖစ္မ်ားတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့
• မတုန္မလွဳပ္ ဆိတ္ဆိတ္ေနျခင္း
• ကိုင္တာ မၾကိဳက္ (သို )့ ခ်ီတာမၾကိဳက္ သို႔မဟုတ္ သူတို႔လိုအပ္မွသာခ်ီခိုင္းေစတတ္ျခင္း
• တျခားသူက ညႊန္ျပတဲ့အရာကို တည့္တည့္မၾကည့္နိုင္ျခင္း
• ပုခက္ထဲ သို႔ အိပ္ရာထဲမွာသာ တစ္ေယာက္တည္းေနလိုျခင္း တစ္ခါတစ္ရံ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာတတ္သည္။
• လူေတြ စကားလာေျပာလွ်င္ သတိမျပဳသေယာင္ျပတတ္ေသာ္လည္း တျခားေသာ အသံမ်ားကိုေတာ့ တံု႔ျပန္မွဳရွိျခင္း
• အျပဳအမူတစ္ခု သို႔ ကိစၥတစ္ခုကို ထပ္ခါတလဲလဲ လုပ္ေနတတ္ျခင္း ဥပမာ လက္ေခ်ာင္းေတြ လွဳပ္ေနတတ္ျခင္း၊ ပစၥည္းေတြ စီေနတတ္ျခင္း
• ပံုမွန္ကိစၥတစ္ခု ေျပာင္းလဲသြားတဲ့အခါ က်င့္သားရနိုင္ဖို႔ ခက္ခဲျခင္း
• သူတို႔လိုအပ္တဲ့အရာကို ေျပာျပဖို႔ရာ (သို႔မဟုတ္) ျပဖို႔ရာ အခက္ေတြ႔ေနတတ္ျခင္း
• ပိုၾကီးတဲ့ကေလးေတြမွာ အသံ၊အနံ႔၊ထိေတြ႔မွဳ သို႔ အရသာတို႔ကို တံု႔ျပန္မွဳလြန္ကဲျခင္း
• စိတ္ကူးယဥ္နိုင္စြမ္း မရွိျခင္း
• စကားေျပာ ေနာက္က်ျခင္း
အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့အထဲမွာမပါ၀င္တဲ့ အျခားေသာလကၡဏာေတြလည္းရွိႏုိင္ပါေသးတယ္။ တကယ္လို႔ကိုယ့္ကေလးဆီမွာ ေရာဂါလကၡဏာတစ္ခုခုမ်ားရွိေနမလားဆိုျပီး စိုးရိမ္ေနမယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္သင့္ပါတယ္။
အေၾကာင္းရင္းမ်ား
Autism (ေအာ္တစ္ဇင္) ကိုဘာေတြကျဖစ္ေစသလဲ
ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့ အရာေတြကိုေတာ့ အေဖာ္ထုတ္နိုင္ေသးပါ။ ေအာ္တစ္ဇင္ ဟာ မိဘေတြရဲ့ ေလ့က်င့္ေပးမွဳနဲ့လည္း ဆိုင္တဲ့ဆိုတဲ့ သီအိုရီကိုလည္း လက္ခံျခင္းမရွိေတာ့တာ ၾကာပါျပီ။ ကေလးေတြကို ကူးစက္ေရာဂါေတြ မျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းေၾကာင့္လည္း ေအာ္တစ္ဇင္ ျဖစ္နိုင္ေခ် မျမင့္မားေစနိုင္ေၾကာင္းကိုလည္း ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားစြာအရ သိရွျပီးျဖစ္ပါတယ္။
Risk factors
မိဘေတြဆီမွာ Autism (ေအာ္တစ္ဇင္) ျဖစ္ႏုိင္ေျခကိုဘာေတြက ျမင့္တက္ေစသလဲ
ေအာ္တစ္ဇင္ ျဖစ္ပြားႏုိင္ေခ်ကိုျမင့္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္
• လိင္။ ။ ေအာ္တစ္ဇင္ က မိ္န္းကေလးေတြမွာ ထက္ ေယာကၤ်ားေလးေတြမွာ ၅ ဆ ပိုအျဖစ္မ်ားနိုင္ပါတယ္။
• မိသားစုက်န္းမာေရးရာဇ၀င္။ ။ ေအာ္တစ္ဇင္ ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ရွိေနတဲ့ မိသားစုမွာ ေနာက္ထပ္ ေအာ္တစ္ဇင္ ကေလးတစ္ေယာက္ရနိုင္ဖို႔ မ်ားပါတယ္။
• တျခားေရာဂါမ်ား။ ။ ေအာ္တစ္ဇင္ ဟာ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ မ်ိဳးရိဳးဗီဇေရာဂါေတြ ဥပမာ fragile X syndrome သို႔ tuberous sclerosis ျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးေတြမွာ ျဖစ္နိုင္ေခ် ပိုမ်ားပါတယ္။
• လမေစ့ ကေလးငယ္မ်ား။ ။ ေန့မေစ့ လမေစ့ပဲ ေမြးတဲ့ ကေလးေတြမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ ျဖစ္တာမ်ားတာလဲ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ၂၆ ပတ္မတိုင္ခင္ ေမြးတဲ့ကေလးေတြမွာ ျဖစ္နိုင္ေခ်မ်ားတတ္ပါတယ္။
• မိဘေတြရဲ့ အသက္အရြယ္။ ။အသက္ၾကီးမွ ကေလးယူတဲ့ မိဘေတြနွင့္ ေအာ္တစ္ဇင္ ဆက္စပ္မွဳ ရွိေၾကာင္းကိုလည္း သုေတသီေတြက ေတြ႕ရွိထားပါတယ္။
Autism (ေအာ္တစ္ဇင္) ကို ဘယ္လိုအတည္ျပဳပါသလဲ
ေအာ္တစ္ဇင္ ေရာဂါအေျဖရွာျခင္းမွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ အဆင့္နွစ္ဆင့္ ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ဆင့္ကေတာ့ ကေလးအထူးကု သို႔ အေစာပိုင္းကေလးက်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္သူတို႔နွင့္ ပံုမွန္ရက္ခ်ိန္းျပျခင္းျဖင့္ ေယဘုယ် ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔ ဖြ႔ံျဖိဳးမွဳ ျပသနာေတြရွိေနတဲ့ ကေလးေတြကိုေတာ့ ေနာက္ထပ္ စစ္ေဆးမွဳေတြလုပ္ေဆာင္နိုင္ရန္ လႊဲေျပာင္းတတ္ၾကပါတယ္။ ဒုတိယအဆင့္ကေတာ့ ဆရာ၀န္ေတြ နဲ့ တျခားအထူးျပဳနယ္ပယ္အသီးသီးမွ က်န္းမာေရးပညာရွင္ေတြ အေျမာက္အျမားပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းနွင့္ အလံုးစံုစစ္ေဆးစမ္းသပ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ဒီအဆင့္မွာေတာ့ ကေလးမွာ ေအာ္တစ္ဇင္ သို႔ တျခားေသာ ဖြံျဖိဳးမွဳဆိုင္ရာ ေရာဂါရွိမရွိ အတည္ျပဳနိုင္ပါလိမ့္မယ္။
Autism (ေအာ္တစ္ဇင္) ကို ဘယ္္လိုကုသပါသလဲ
ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ေအာ္တစ္ဇင္ အတြက္ ကုသရန္ေဆးမရွိေသးပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း သုေတသနျပဳမွဳအရ အေစာပိုင္းၾကား၀င္စြက္ဖက္ကုသမွဳေတြနဲ့ ကေလးရဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးမွဳဆိုင္ရာ တိုးတက္လာနိုင္တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီကုသမွဳေတြကေတာ့
• စကားေျပာျခင္းနွင့္ ဘာသာစကားကုထံုး။ ။ ေအာ္တစ္ဇင္ ကေလးေတြမွာ စကားေျပာေလ့က်င့္ခန္းေတြနွင့္ အျပန္အလွန္ ရုပ္သံျပ အေထာက္အကူေတြနွင့္ ေျပာဆိုဆက္ဆံေရးတိုးတက္ေအာင္ က်င့္ေပးတဲ့ နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
• အလုပ္အကိုင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကုထံုး။ ။ ေအာ္တစ္ဇင္ ကေလးေတြကို ေန့စဥ္ ပံုမွန္လုပ္ငန္းေတြလုပ္ကိုင္နိုင္ရန္ နွင့္ ေနထိုင္နိုင္ရန္ က်င့္ေပးတဲ့ နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
• ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကုထံုး။ ။ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တိုးတက္မွဳရွိေစရန္ နွိပ္နယ္ျခင္းနွင့္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း အစရွိတဲ့ နည္းလမ္းေတြနွင့္ ကုသျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
လူေနမႈပံုစံေျပာင္းလဲျခင္းႏွင့္ အိမ္သံုးကုထံုးမ်ား။
လူေနမႈပံုစံေျပာင္းလဲျခင္းနဲ႔ အိမ္သံုးကုထံုးေတြအသံုးျပဳျခင္းက ေအာ္တစ္ဇင္ ကို ကုသရာမွာ ဘယ္လိုအေထာက္အကူျပဳႏုိင္မလဲ။
ေအာက္ေဖာ္ျပပါ လူေနမႈပံုစံမ်ားနဲ႔ အိမ္သံုးကုထံုးမ်ားက သင့္အေနျဖင့္ ေအာ္တစ္ဇင္ ကိုကုသတဲ့ေနရာမွာနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ေနတဲ့ေနရာေတြမွာ အကူအညီေပးႏုိင္ပါတယ္။
• ကုသမွဳျပီးတိုင္း ဆရာ၀န္ရဲ့ ညႊန္ၾကားမွဳကို လိုက္နာပါ။
• ထပ္ခါတစ္လဲလဲလုပ္တတ္တဲ့ အမူအက်င့္ ေပ်ာက္ေစရန္ အိမ္မွာ ပံုမွန္လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခု သတ္မွတ္ထားပါ။
• ဆရာ၀န္ေတြနွင့္ ေဆြးေႏြးအတိုင္ပင္ခံေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ ကုသေရးအစီအစဥ္မွာ သင့္ကေလးကို စာရင္းသြင္းထားပါ။
• မိဘေတြ သို႔ ေအာ္တစ္ဇင္ ကေလးေတြအတြက္ လုပ္ေပးတဲ့ ေဒသခံ အေထာက္အပံ အသင္းေတြနွင့္ ၀န္ေဆာင္မွဳေတြမွာ ပါ၀င္ၾကည့္ပါ။
အကယ္၍သင့္မွာ ေမးခြန္းေတြရွိမယ္ဆိုရင္ သင့္အတြက္သင့္ေတာ္တဲ့ အေျဖရွာေဖြႏုိင္ဖို႔ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။
Source: hellosayarwon
Read: ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ ေရွာင္ရွားရမည့္ အႏၲရာယ္မ်ား
https://www.healthproducts.com.mm/articles/item/282-avoid-into-pregnancy.html
