The novel coronavirus pneumonia (COVID-19) ဆိုတာက ကူးစက်မြန် ပြင်းထန်းတဲ့ အသက်ရှုးလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါ တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ လင်းနို့ coronavirus က RNA Virus (ribonucleic acid) လို့ခေါ်တဲ့ တုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပိုပြီးကိုက်ညီမှု ရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။

လေ့လာချက်တွေအရ, ရောဂါရဲ့ဇာစ်မြစ်ကို ထိန်းသိမ်းစောက်ရှောက်ပြီး သူတို့ရဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ပုံစံတွေနဲ့ မော်လီကျူးတွေကို နိုင်ယှဉ်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ novel coronavirus ရဲ့ ဇီဝဗေဒအခန်းကဏ္ဍမှာ ပရိုတိန်းပါနေပါတယ်။ အဖြေရလဒ်ကတော့ ORF8 { ဥပမာ ရေယုန် ကဲ့သို့သော အသားပိုး ဗိုင်းရပ်စ် Human herpesvirus 8 (HHV-8) (Kaposi's sarcoma-associated herpesvirus) } ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးရိုးဗီဇပုံစံနဲ့ သူရဲ့ မျက်နှာပြင်ကပ်လျက်ရှိတဲ့ မျိုးပွား (glycoprotein) က cell အတွင်းမှာရှိတဲ့ ပြားပြီးပြန့်နေတဲ့ သေးသေးကွေးကွေး ကြိုးစပုံစံ (prophyrin) ကို အသီးသီးဆက်သွယ်နိုင်တာကို တွေ့ရပါတယ်။

တစ်ချိန်တည်းမှာဘဲ orf1ab(ပရိုတိန်းများကိုသတိပေးတဲ့ Human Coronavirus) ၊ ORF10 (ORF8 ကဲ့သို့သော သီးခြားရှိတဲ့ Human herpesvirus 8 type p) ၊ ORF3a (ပြင်းထန်းအသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ SARS-CoV) တွေက ပရိုတိန်းတွေနဲ့ဆက်စပ်တဲ့ လေကတစ်ဆင့် သယ်ဆောင်လာတဲ့ ဆဲလ်တွေကို တိုက်ဖျက်ပါတယ်။ (ဆိုလိုတာက လေမှာပါတဲ့ အောက်ဆီဂျင်တွေ အဆုပ်ထဲရောက်အောင် သွေးက သယ်ဆောင်ပေးရပါတယ်။

ဒီလို သယ်ဆောင်လာတဲ့ သွေးဆဲလ်ကို ၎င်းတို့ အနည်းငယ်သာ ဝင်ရောက်လိုက်ပြီး သံဓာတ်နဲ့ ပရိုတိန်း ၊ အောက်ဆီဂျင် ဖြိုခွဲလိုက်တဲ့ သဘောပါ)။ ဒီလိုအနည်းငယ် ဝင်ရောက်လိုက်ပြီး ပြိုကွဲ သွေးဆဲလ်ငယ်လေက အောက်ဆီဂျင် နဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို သယ်ဆောင်တော့ပါတယ်။ (ပရိုတိန်းနဲ့ သံဓာတ်ကို ဖော်ပြထားခြင်းမရှိ)။

အဲ့လိုပြိုကွဲသွားတဲ့ သွေးဆဲလ်တွေကြောင့် အဆုပ်က အလွန်ပြင်းထန်းတဲ့ အဆိပ်သင့်မှုဖြစ်ပေါ်ပြီး အောက်ဆီဂျင် နဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ဖလှယ်နိုင်စွမ်းရည်ကျဆင်းသွားပါတော့တယ်။ ( ဆိုလိုတာက ပြည့်ဝတဲ့ သွေးဆဲလ်ငယ်လေးတစ်ခုက အဆုပ်အတွက် စွမ်းအင်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အောက်ဆီဂျင်နဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို ကောင်းမွန်စွာခွဲခြားပေးနိုင်တယ် လို့ ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်)။

နောက်ဆုံးမှာတော့ အဆုပ်ထဲကိုရောက်ရှိတဲ့ အောက်ဆီဂျင်နဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်က (ဆင်ပါးစပ် နှမ်းပက်သလို) ဖြစ်သွားပါတော့ပါတယ်။ အဲ့ခါကျရင် အဆုပ်ရဲ့ ကြွက်သားတွေက မာလာမယ်။ ပုံမှန် လူခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကို နှောက်ယှက်ပြီး အဆုပ်ရဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် ပျက်စီသွားပြီးဆိုရင် ဗိုင်းရပ်စ်က ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ပါတော့တယ်။ အဲဒီကစပြီး လူမှာ ရောဂါ ဖြစ်စေတော့ပါပဲ။

တရားဝင်ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်အရ, chloroquine ဆေးဝါး (၎င်းက ကြွက်အားနည်းတာကို ကာကွယ်ပေးတယ် ၊ အမြင်အာရုံအားနည်းတာကို ကာကွယ်ပေးတယ် ၊ ငှက်ဖျားရောဂါကိုကာကွယ်ပေးတယ်။ တနည်းပြောရရင် ကယ်တင်ရှင်ပေါ့) အ့ဒီ chloroquine က အပေါ်မှာ ပြောပြခဲ့တဲ့ orf1ab, ORF3a, နဲ့ ORF10 တို့ သွေးဆဲလ်ကို ဝင်နောက်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးတယ် ။

ORF8 ရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာရှိတဲ့ မျိုးပွား (glycoproteins) ရဲ့ မျက်နှာပြင်ကို ဖုံးအုပ်ပြီး ချည်နှောင်းတားဆီးပေးပါတယ်။ ဒါက အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ လက္ခဏာကို ထိရောက်စွာ သက်သာပျောက်ကင်းစေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် chloroquine ဆေးဝါးက ပရိုတိန်းတွေကို ကာကွယ်တယ်ဆိုပေမယ့်လည် သီးခြားပရိုတိန်းတွေကို ကာကွယ်ပေးတယ်ဆို ထင်ရှာပေါ်လွင်တာမျိုးတော့ မတွေ့ရပါဘူး။

chloroquine နဲ့ ဆေးကုသမှု ပြုလုပ်တဲ့အခါ လူတစ်ဦးချင်စီ အလိုက် ကွဲပြားမှုတွေတော့ ရှိနိုင်ပါတယ်။ Favipiravir (ကိုရိုဗိုင်းရပ်စ် ကုသဆေး) ကတော့ ပရိုတိန်းတွေကို ကာကွယ်ပေးပြီး ORF7 (အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာလက္ခဏာဗိုင်းရပ်စ်(PRRSV)) မှလဲ ကာကွယ်တားဆီးပေးနိုင်ပါတယ်။ အိမ်ရှင်ဗိုင်းရပ်စ်ဆဲလ်မှလည်း ကာကွယ်တားဆီးပေးပါတယ်။

ဒ့ါအပြင် ပြားပြီးပြန့်နေတဲ့ သေးသေးကွေးကွေး ကြိုးစပုံစံ (porphyrins) ကို တားဆီးပေးပါတယ်။ ယခုဖော်ပြတာကတော့ ဆေးပညာဆရာရှင်များရဲ့ ဆွေးနွေးချက်သာဖြစ်ပါတယ်။ ပိုမိုတိကျတဲ့ မှန်ကန်မှုကိုတော့ တခြား ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ အတည်ပြုဖို့တော့ လိုပါလိမ့်မယ်။ chloroquine ဆေးဝါးက ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးနဲ့ ဓာတ်မတည့်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။ သင့်ရဲ့ ကျွမ်းကျင် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပြီးမှ ဆေးကုသမှုခံယူပါ။ မိမိ စိတ်ဆန္ဒအရ ဆေးဝါးကို မသုံးစွဲပါနဲ့။

Written By Aung Win (Health Products Directory)