ေသြးတိုးေရာဂါဆိုတာလူတိုင္းျကားဖူးျကပါတယ္ အခုေနာက္ပိုင္းအျဖစ္မ်ားတဲ႔ေရာဂါေတြထဲမွာလည္းပါပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါက တိတ္ဆိတ္တဲ႔ လူသတ္သမားလိုပါပဲ တစ္ခါတစ္ေလ ဘာေရာဂါလကၡဏာမွမျပဘဲ ရုတ္တရက္ျကီး အသက္ဆံုးရံႈးနိုင္ပါတယ္။
ေသြးတိုးေရာဂါလို့ ဘယ္အခါေျပာျကမလဲကို အရင္သိဖို့လိုပါတယ္ ေသြးေပါင္တိုင္းတဲ႔အခါမွာ ေသြးေပါင္က အေပၚေသြး ၁၄၀ ေအာက္ေသြး ၉၀ ျဖစ္ေနျပီဆိုရင္ ေသြးေပါင္တိုးနိုင္ေခ်ရွိပါတယ္။ အစားအေသာက္အေနအထိုင္ပံုစံေျပာင္းျပီး နွစ္ပတ္ေလာက္အတြင္းမွာေသြးေပါင္ခဏခဏျပန္တိုင္းဖို့လိုပါတယ္။ ထပ္တိုင္းလည္း ဒီေလာက္ပဲဆိုရင္ေတာ့ေသြးတိုးရွိေနပါတယ္ ေသြးေပါင္စတိုင္းလိုက္တာနဲ့ အေပၚေသြး ၁၈၀ ေအာက္ေသြး ၁၀၀ ဆိုရင္ေတာ့ ေသြးတိုးလို့ တစ္ခါတည္း သတ္မွတ္ပါတယ္။
ေသြးတိုးက မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္ ေလးဆယ္ေနာက္ပိုင္းမွာအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေသြးတိုးကို အသက္ေလးဆယ္ေအာက္မွာျဖစ္လာတယ္ဆို ဘာေျကာင့္ျဖစ္လဲ ဆိုတာကို ေသခ်ာစဥ္းစားဖို့သင့္ပါတယ္။ ေသြးတိုးကို ေဆးတစ္မ်ိုးတည္းနဲ႔ မနိုင္ဘူးဆို ဘာေျကာင့္ဆိုတာကို လိုက္ရွာဖို့ ပိုအေရးျကီးပါတယ္။
အသက္ငယ္ငယ္အရြယ္မွာ ေသြးေပါင္တိုးနိုင္တဲ႔ အေၾကာင္းေတြကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ ျပႆနာ၊ ေဟာ္မုန္းဆိုင္ရာျပႆနာ၊ နွလံုးေသြးေျကာျပႆနာ ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္ျခင္း နဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာမွာ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတဲ႔ ပစၥည္းေတြေျကာင့္ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။
ေက်ာက္ကပ္ျပႆနာမွာ Adult polycystic kidney လို့ေခၚတဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရအိတ္ေရာဂါမွာလည္းျဖစ္နိုင္တယ္ ေက်ာက္ကပ္ကိုသြားတဲ့ ေသြးေျကာေတြ က်ဥ္းေနတဲ႔ Renal artery stenosis ေရာဂါမွာလည္းျဖစ္နိုင္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္တဲ႔ glomerulonephritis ေရာဂါေတြမွာလည္း ေသြးတိုးေစနိုင္ပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြကေတာ့ Cushing’s disease နဲ႔ Cushing’s syndrome စတဲ႔ steroid ေဟာ္မုန္းအထြက္မ်ားေစနိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြျဖစ္နိုင္တယ္ Pheochromocytoma လို့ေခၚတဲ႔ catecholamines ေတြအထြက္မ်ားတဲ႔ေရာဂါမွာလည္းျဖစ္နိုင္တယ္။ Acromegaly လို့ေခၚတဲ့ ျကီးထြားမႈျဖစ္ေစတဲ႔ ေဟာ္မုန္းအထြက္မ်ားတဲ႔ ေရာဂါမွာလည္းျဖစ္နိုင္တယ္။ ကယ္လ္စီယမ္မ်ားေစတဲ႔ အေျကာင္းေတြေျကာင့္လည္း ေသြးေပါင္တက္ေစပါတယ္။
နွလံုးေသြးေျကာဆိုင္ရာေရာဂါေတြမွာေတာ့ နွလံုးေရာဂါသီးသန့္ေတာ့သိပ္မဆိုင္တတ္ဘူး ေသြးေျကာျပႆနာေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္တယ္။ ေမြးရာပါ ေသြးေျကာမျကီးက်ဥ္းတဲ႔ ေရာဂါ ျဖစ္တဲ႔ Coarctattion of aorta မွာလည္းေသြးတိုးေစတယ္။ Aortic dissection လို့ေခၚတဲ႔ ေသြးေျကာမျကီးကြဲတတ္တဲ႔ေရာဂါမွာလည္းျဖစ္နုိင္တယ္ ကိုယ္ခံအားစနစ္မွာေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ျပီး autoantibodyေတြေပၚတတ္တဲ႔ Vasculitis လို့ေခၚတဲ႔ေသြးေျကာေယာင္တဲ႔ ေရာဂါတစ္ခ်ို့မွာလည္း ေသြးေပါင္ေတြ တက္နိုင္ပါတယ္ ဥပမာအားျဖင့္ Takayasu’s arthritis ေရာဂါပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိုးသမီးေတြမွာေတာ့ ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္တယ္ဆို ေသြးေပါင္တက္တတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာကိုအဆိပ္အေနာက္ျဖစ္ေစတာလို့ေျပာတာေတြကေတာ့ ေဆးလိပ္ အရက္နဲ႔ တစ္ခ်ို့ေသာေဆးဝါးေတြပါပါတယ္။
အသက္ငယ္ငယ္မွာ မ်ိုးရိုးလိုက္ျပီးေသြးတိုးတာ ရွားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မ်ိုးရိုးလိုက္ျပီး ျဖစ္ေနျပီဆိုရင္ေတာ့ မိသားစုလိုက္ ေသြးအဆီဓာတ္မ်ားတတ္တဲ႔႔ ေရာဂါေတြကို ထည့္စဥ္းစားရပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ အသက္ေလးဆယ္ေအာက္ေသြးေပါင္တက္ေနျပီဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ထိတက္တာလဲ လတ္တေလာအစားအေသာက္အေနအထိုင္မမွန္လိုက္လို့လားဆိုတာ စဥ္းစားပါ။ ေသြးတိုးတစ္ကယ္ျဖစ္ေနတာလားဆိုတာသိဖို့နွစ္ပတ္ေလာက္မွာ ေနထိုင္မႈပံုစံေျပာင္းျပီးေသြးေပါင္ခ်ိန္ပါ တစ္ကယ္တိုးေနတယ္ဆိုရင္လည္း ဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္ျပီးေသြးက်ေဆးေသခ်ာေသာက္ပါ။ ေသြးက်ေဆးေတြေသာက္လည္းမထူးဘဲ ေသြးတိုးျမဲတိုးေနတာပဲဆိုရင္ေတာ့ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုတာကို ေသခ်ာစစ္ေဆးဖို့လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္ အေထြေထြသမားေတာ္ျပျပီး စစ္ေဆးဖို့ေတာင္ လိုအပ္နိုင္ပါတယ္
source:ondr.co