ကျွန်တော်လူသားတွေ ကို ခေတ်ကာလ မပြောင်းလဲလာခင် အရင်ထဲက လူသားမျိုးစိတ်တွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုးတွေကို အမြဲခုခံနေခဲ့ ရပါတယ်။

ဒါပေမယ့် တစ်ချို့သောဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ပိုးတွေကို ဗိုင်းရက်ပ် ကာကွယ်ဆေးဝါးတွေ ၊ ဗိုင်းရပ်က် မပြန့်ပွားအောင် ခုခံတဲ့ဆေးဝါးတွေနဲ့ ကာကွယ်တားစီးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အနောက်အာဖရိကမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အီဘိုလာရောဂါ ကို ကျနော်တို့အနေနဲ့ ခုခံကာကွယ်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး ။ ဒါ့အပြင် အီဘိုလာဗိုင်းရစ်ပ် က ကူးစပ်ခံရတဲ့သူတွေ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ သေဆုံးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အခြားသော ဗိုင်းရပ်စ်တွေက လူကိုသေစေနိုင်တဲ့အပြင် သေဆုံးမှုဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့်အောက်ဖော်ပြပါ ဗိုင်းရပ်စ် ၉ မျိုးက ကူးစက်ခံရရင် ရောဂါကိုကြီးထွားမှု ဖြစ်ပေါ်စေပြီး သေဆုံးသည်အထိ ဒုက္ခပေးနိုင်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် များဘဲ ဖြစ်ပါတယ်။

Marburg Virus (Marburg ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး)

Marburg ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် ယူဂန်ဒါမှ တင်သွင်းလာတဲ့ မျောက်တွေကိုထိတွေ့လုပ်ကိုင်နေရတဲ့ ဂျာမနီ ဓာတ်ခွဲခန်း လုပ်သားတွေမှာ တွေ့ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူတွေကို အဖျားတတ်ခြင်း ၊ ခန္ဓာကိုယ်မှ သွေးများထွက်ခြင်း ၊ ကိုယ်လက်များ လှုပ်ရှားခြင်းမပြုလုပ်နိုင်ခြင်း နဲ့ သေဆုံးသည်အထိကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(WHO) ရဲ့ အဆိုအရ ပထမရောဂါဖြစ်ပွားမှုမှာ သေဆုံးမှုနှုန်း ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ပြီး ၁၉၉၈ - ၂၀၀၀ ခုနှစ် ကွန်ဂို နှင့် အင်ဂိုလာတွင် သေဆုံးမှုနှုန်း ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။

Ebola virus ( အီဘိုလာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး)

Ebola virus ( အီဘိုလာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး) ကို ဆူဒန်နိုင်ငံ နှင့် ကွန်ဂို တွင် ၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် ပထမဆုံးလူသိများတဲ့ အီလိုလာရောဂါဖြစ်ပွားမှုဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အီဘိုလာဗိုင်းရပ်စ်က သွေး ဒါမှမဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်မှ အရှည်များ (သရေ ၊ ချွေ ) ဒါမှမဟုတ် လူသား၏ တစ်သျှူးများ နှင့် တိရစ္ဆာန် များမှ တစ်ဆင့် ကူးစက်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ Muhlberger ရဲ့ ပြောဆိုချက်အရ အဆိုပါ အီဘိုလာရဲ့ မျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်တွေက ကူးစက်ခံရရင် သေဆုံးနိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။

အီဘိုလာရဲ့ မျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်တဲ့ Ebola Restonက လူတွေကို ဖျားနာခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်ပြီး WHO ရဲ့ ပြောဆိုချက်အရာ Bundibugyo အီဘိုလာရဲ့ မျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်က လူတွေကို သေဆုံးနိုင်မှုနှုန်းမှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိခဲ့ပြီး Sudan (ဆူဒန်)အီဘိုလာ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် က သေဆုံးနိုင်မှုနှုန်း ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ 

WHO ရဲ့ ပြောဆိုချက်အရ ၂၀၀၄ ခုနှစ် အစောပိုင်းမှာ အနောက်အာဖရိကမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ အီဘိုလာဗိုင်းရပ်စ်က အဆိုးဆုံးနဲ့ အရှုပ်ထွေးဆုံး ရောဂါ တစ်မျိုးဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Rabies (ခွေးရူးပြန် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး)

၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်မှာ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များကနေတဆင့် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ Rabies (ခွေးရူးပြန် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး) စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့မှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ အိန္ဒိယ နဲ့ အာဖရိက ဒေသတစ်အချို့တွေမှာ ခွေးရူးပြန်ရောဂါကာကွယ်ဆေးကို ကူညီဖို့အတွက် ပြဿနာတွေ ရှိနေဆဲပါပဲ။

အဆိုပါ Rabies (ခွေးရူးပြန် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး)က ဦးနှောက်ပို ဖျက်ဆီးပစ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်တာကြောင့် တော်တော်ကို ဆိုးဝါးတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ တစ်စုံတစ်ယောက် တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်း ကိုက်ခံရရင်သူအတွက် ရောဂါကုသဖို့အတွက် ခွေးရူးပြန်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးရှိတဲ့ အပြင် ဗိုင်းရပ်စ်အတွက် Antibody (ခုခံကာကွယ်ဆေး) တွေ ရှိနေပါပြီး။

Rabies (ခွေးရူးပြန် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး) နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆေးကုသမှု မခံယူဘူးဆို သေဆုံးနိုင်ချေကတော့ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းပါပဲ။

HIV (အိပ်ချ်အိုင်ဗွီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး)

မျက်မှောက်ခေတ်ကာလတွင်ထဲမှာ လူကို သေဆုံးစေနိုင်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေမှာ HIV (အိပ်ချ်အိုင်ဗွီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး) လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ အမေရိက ရဲ့ HIV အိပ်ချ်အိုင်ဗွီ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုး နှင့်ဆိုင်ရာ ပြောရေးဆိုရေးရှိသူ ဒေါက်တာ Amesh Adalja က HIV အိပ်ချ်အိုင်ဗွီ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုး က လူသတ်မှုကြီးမားတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုး တစ်မျိုးဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်အစောပိုင်းက လူဦးရေ ၃၆ သန်းဟာ HIV ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ကောက်ချက်ချခဲ့ပါတယ်။ "အခုအချိန်မှာ လူသားတွေကို အကြီးအကျယ်ထိခိုက်စေတဲ့ ကူးစက်ရောဂါဟာ အိပ်ချ်အိုင်ဗွီပိုးပဲ" ဟု Adalja ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Smallpox (ကျောက်ရောဂါ)

၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးညီလာခံက ကမ္ဘာကြီးကို ကျောက်ရောဂါကင်းရှင်း ကြောင်းကြေငြာခဲ့ပါတယ်။ ကြေငြာခင်အရင်က ထောင်ပေါင်းများစွာသောလူတွေ ကျောက်ရောဂါကို တိုက်ဖျက်ခဲ့ပြီး ရောဂါကူးစက် ခံရသူ ၃ ယောက်တွင် ၁ ယောက်သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ လေ့လာမှုတွေ့ရှိချက်တွေအရ အမေရိကတိုက်ရဲ့ လူဦးရေ တော်တော်များများက ကျောက်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရခြင်းဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။

"ဒါဟာ ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို ကြီးမားတဲ့ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတစ်ခုဖြစ်စေရုံသာမကဘဲ သေဆုံးခြင်း နှင့် မျက်ကန်းခြင်းလည်း ပါ၀င်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်ကမ္ဘာကြီးမှ အမြစ်ပြတ်တိုက်ထုတ်ပစ်ရန်လှုံ့ဆော်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ "

Hantavirus (ဟန်းတာ ဗိုင်းရပ်စ်)

၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင်အမေရိကန်မှာ Hantavirus အဆုတ် syndrome ရောဂါ (HPS) နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျယ်ပြန့်တဲ့ အာရုံစိုက်မှုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ထိုအချိန်တွင်ကျန်းမာသော၊ လူငယ် Navajo လူမျိုးနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ထောင့်လေးနေရာတွင်နေထိုင်သောသူဟာ အသက်ရှုကြပ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး ရက်အနည်းငယ်တွင် သေဆုံးမှု ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။

လအနည်းငယ်အကြာတွင် ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်များက ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူ တစ်ဦး၏ အိမ်တွင် နေထိုင်တဲ့ သမင် ၊ ကြွက်များမှ ဟန်းတာဗိုင်းရပ် (စ်) ရှင်းထုတ်လိုက်ခဲ့ကြပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ လူပေါင်း ၆၀၀ ကျော်သည် ယခုအခါ HPS ကူးစက်ခံထားရပြီး ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ရောဂါမှ သေဆုံးသွားကြောင်းရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးစင်တာများမှ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Influenza (တုပ်ကွေး)

WHO ကထုတ်ပြန်သည့်အရ ပုံမှန်တုပ်ကွေးရာသီအတွင်း ကမ္ဘာအနှံ့ရှိ လူပေါင်း ၅၀၀၀၀၀ အထိ ရောဂါမှသေဆုံးကြလိမ့်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော်တခါတရံတွင် တုပ်ကွေးရောဂါအသစ်တစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာသည့်အခါရောဂါပျံ့နှံ့မှုနှင့် ရောဂါကူးစက်မှုပိုမိုမြန်ဆန်ခြင်းနှင့်ကူးစက်ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။

တစ်ခါတစ်ရံတွင်စပိန်တုပ်ကွေးဟုခေါ်သောတုပ်ကွေးရောဂါသည် ၁၉၁၈ ခုနှစ်တွင်စတင်ခဲ့ပြီးကမ္ဘာ့လူ ဦး ရေ၏ ၄၀ ရာနှုန်းအထိဖျားနာခဲ့ပြီးခန့်မှန်းခြေအားဖြင့်လူသန်း ၅၀ သေဆုံးခဲ့သည်။ “ ၁၉၁၈ ခုနှစ်တုပ်ကွေးရောဂါဖြစ်ပွားမှုနောက်တစ်ကြိမ်ထပ်မံဖြစ်ပွားနိုင်တယ်လို့ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။ "အသစ်တခုတုပ်ကွေးရောဂါပိုးမျိုးလူ့လူဦးရေအတွက်၎င်း၏လမ်းတွေ့ပါလျှင် နှင့် လူသားအချင်းချင်းအလွယ်တကူကူးစက်ခံရနိုင်တယ်လို့ နှင့် ပြင်းထန်သောနာမကျန်းစေသောကျနော်တို့ကြီးမားတဲ့ပြဿနာရှိလိမ့်မယ်။ "

Dengue (သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါပိုး)

သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါပိုးသည် ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်က ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတို့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ကမ္ဘာ၏ အပူပိုင်းနှင့် အပူပိုင်းဒေသများ၌ ပျံ့နှံ့ခဲ့ပါတယ်။ ယခုအခါကမ္ဘာ့လူ ဦး ရေ၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် သွေးလွန်တုပ်ကွေးဖြစ်ပွားသည့်ဒေသများတွင် နေထိုင် ကြပြီးခြင်များနှင့်အတူ သယ်ဆောင်သည့်ရောဂါသည် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာသည်နှင့် အမျှ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်ပါတယ်။

သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါသည်တစ်နှစ်လျှင်လူ ဦး ရေသန်း ၅၀ မှ ၁၀၀ အထိဖျားနာနေကြောင်း WHO မှပြောကြားခဲ့သည်။ သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါအတွက် သေဆုံးမှုနှုန်းသည်အခြားဗိုင်းရပ်စ်များထက်နိမ့်သော်လည်း ၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အီဘိုလာကဲ့သို့သော ရောဂါသွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါသွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး၊ ကုသမှုမရှိလျှင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းသေဆုံးမှုနှုန်းရှိသည်။

Rotavirus (ရိုတာဗိုင်းရပ်စ်)

ကလေးငယ်များနှင့်ကလေးငယ်များအကြားပြင်းထန်ဝမ်းလျှောဝမ်းလျှောရောဂါ၏အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သောရိုတာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရိုတာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် ကာကွယ်ဆေး နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေမှာ ကလေးများသည် ရိုတာဗိုင်းရပ် (စ်) ပိုးကူးစက်ခဲ့ရပြီး သေဆုံးခဲသော်လည်း ထိုရောဂါသည်ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအတွက် လူသတ်သမား ဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုးဖြစ်နေပါတယ်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် WHO ကခန့်မှန်းထားသည်မှာ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင်အသက် ၅ နှစ်အောက်ကလေး ၄၅၃၀၀၀ သည်ရိုတာဗိုင်းရပ် (စ်) ပိုးကူးစက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသော်လည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးသောနိုင်ငံများသည်ရိုတာဗိုင်းရပ် (စ်) ကြောင့် ဆေးရုံတင် ကုသမှုနှင့်သေဆုံးမှုများ သိသိသာသာကျဆင်းနေကြောင်းအစီရင်ခံစာအရ သိရပါတယ်။

Written By Health Products Directory

Ref: LiveScience

(Zawgyi)

----------

ကမၻာေပၚတြင္ လူေသဆံုးမႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေပၚေစခဲ့တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ ၉ မ်ိဳး

ကြၽန္ေတာ္လူသားေတြ ကို ေခတ္ကာလ မေျပာင္းလဲလာခင္ အရင္ထဲက လူသားမ်ိဳးစိတ္ေတြဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုးေတြကို အျမဲခုခံေနခဲ့ ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါ ပိုးေတြကို ဗိုင္းရက္ပ္ ကာကြယ္ေဆးဝါးေတြ ၊ ဗိုင္းရပ္က္ မျပန္႔ပြားေအာင္ ခုခံတဲ့ေဆးဝါးေတြနဲ႔ ကာကြယ္တားစီးႏိုင္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အေနာက္အာဖရိကမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အီဘိုလာေရာဂါ ကို က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ခုခံကာကြယ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး ။ ဒါ့အျပင္ အီဘိုလာဗိုင္းရစ္ပ္ က ကူးစပ္ခံရတဲ့သူေတြ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေသဆံုးမႈကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အျခားေသာ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြက လူကိုေသေစႏိုင္တဲ့အျပင္ ေသဆံုးမႈျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ဗိုင္းရပ္စ္ ၉ မ်ိဳးက ကူးစက္ခံရရင္ ေရာဂါကိုႀကီးထြားမႈ ျဖစ္ေပၚေစၿပီး ေသဆံုးသည္အထိ ဒုကၡေပးႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ မ်ားဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Marburg Virus (Marburg ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး)

Marburg ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ၁၉၆၇ ခုႏွစ္တြင္ ယူဂန္ဒါမွ တင္သြင္းလာတဲ့ ေမ်ာက္ေတြကိုထိေတြ႔လုပ္ကိုင္ေနရတဲ့ ဂ်ာမနီ ဓာတ္ခြဲခန္း လုပ္သားေတြမွာ ေတြ႔႐ွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုပါ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက ကူးစက္ခံထားရတဲ့ လူေတြကို အဖ်ားတတ္ျခင္း ၊ ခႏၶာကိုယ္မွ ေသြးမ်ားထြက္ျခင္း ၊ ကိုယ္လက္မ်ား လႈပ္ရွားျခင္းမျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္း နဲ႔ ေသဆံုးသည္အထိကုိ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ကမၻာ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕(WHO) ရဲ႕ အဆိုအရ ပထမေရာဂါျဖစ္ပြားမႈမွာ ေသဆံုးမႈႏႈန္း ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိခဲ့ၿပီး ၁၉၉၈ - ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ကြန္ဂို ႏွင့္ အင္ဂိုလာတြင္ ေသဆံုးမႈႏႈန္း ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

Ebola virus ( အီဘိုလာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး)

Ebola virus ( အီဘိုလာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး) ကို ဆူဒန္ႏိုင္ငံ ႏွင့္ ကြန္ဂို တြင္ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုးလူသိမ်ားတဲ့ အီလိုလာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ အီဘိုလာဗိုင္းရပ္စ္က ေသြး ဒါမွမဟုတ္ ခႏၶာကိုယ္မွွ အရွည္မ်ား (သေရ ၊ ေခၽြ ) ဒါမွမဟုတ္ လူသား၏ တစ္သွ်ဴးမ်ား ႏွင့္ တိရစၦာန္ မ်ားမွ တစ္ဆင့္ ကူးစက္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ Muhlberger ရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္အရ အဆိုပါ အီဘိုလာရဲ႕ မ်ိဳးကြဲ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြက ကူးစက္ခံရရင္ ေသဆံုးႏိုင္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

အီဘိုလာရဲ႕ မ်ိဳးကြဲ ဗိုင္းရပ္စ္ျဖစ္တဲ့ Ebola Restonက လူေတြကို ဖ်ားနာျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္ၿပီး WHO ရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္အရာ Bundibugyo အီဘိုလာရဲ႕ မ်ိဳးကြဲ ဗိုင္းရပ္စ္က လူေတြကို ေသဆံုးႏိုင္မႈႏႈန္းမွာ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိရွိခဲ့ၿပီး Sudan (ဆူဒန္)အီဘိုလာ မ်ိဳးကြဲဗိုင္းရပ္စ္ က ေသဆံုးႏိုင္မႈႏႈန္း ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

WHO ရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္အရ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းမွာ အေနာက္အာဖရိကမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ အီဘိုလာဗိုင္းရပ္စ္က အဆိုးဆံုးနဲ႔ အ႐ႈပ္ေထြးဆံုး ေရာဂါ တစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Rabies (ေခြး႐ူးျပန္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး)

၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ အိမ္ေမြးတိရစၦာန္မ်ားကေနတဆင့္ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Rabies (ေခြး႐ူးျပန္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး) စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာ့မွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အိႏိၵယ နဲ႔ အာဖရိက ေဒသတစ္အခ်ိဳ႕ေတြမွာ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးကို ကူညီဖို႔အတြက္ ျပႆနာေတြ ရွိေနဆဲပါပဲ။

အဆိုပါ Rabies (ေခြး႐ူးျပန္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး)က ဦးေႏွာက္ပို ဖ်က္ဆီးပစ္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္ကို ဆိုးဝါးတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ တိရစၦာန္တစ္ေကာင္း ကိုက္ခံရရင္သူအတြက္ ေရာဂါကုသဖို႔အတြက္ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးရွိတဲ့ အျပင္ ဗိုင္းရပ္စ္အတြက္ Antibody (ခုခံကာကြယ္ေဆး) ေတြ ရွိေနပါၿပီး။

Rabies (ေခြး႐ူးျပန္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး) နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆးကုသမႈ မခံယူဘူးဆို ေသဆံုးႏိုင္ေခ်ကေတာ့ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းပါပဲ။

HIV (အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး)

မ်က္ေမွာက္ေခတ္ကာလတြင္ထဲမွာ လူကို ေသဆံုးေစႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြမွာ HIV (အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး) လည္း ပါဝင္ပါတယ္။ အေမရိက ရဲ႕ HIV အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဗုိင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုး ႏွင့္ဆိုင္ရာ ေျပာေရးဆိုေရးရွိသူ ေဒါက္တာ Amesh Adalja က HIV အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ဗုိင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုး က လူသတ္မႈႀကီးမားတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုး တစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္အေစာပိုင္းက လူဦးေရ ၃၆ သန္းဟာ HIV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ "အခုအခ်ိန္မွာ လူသားေတြကို အႀကီးအက်ယ္ထိခိုက္ေစတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါဟာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီပိုးပဲ" ဟု Adalja ကေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Smallpox (ေက်ာက္ေရာဂါ)

၁၉၈၀ ခုႏွစ္တြင္ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးညီလာခံက ကမာၻႀကီးကို ေက်ာက္ေရာဂါကင္းရွင္း ေၾကာင္းေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ ေၾကျငာခင္အရင္က ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာလူေတြ ေက်ာက္ေရာဂါကို တိုက္ဖ်က္ခဲ့ၿပီး ေရာဂါကူးစက္ ခံရသူ ၃ ေယာက္တြင္ ၁ ေယာက္ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ ေလ့လာမႈေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရ အေမရိကတိုက္ရဲ႕ လူဦးေရ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေက်ာက္ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးခဲ့ရျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

"ဒါဟာ ကမာၻၿဂိဳဟ္ကို ႀကီးမားတဲ့ ၀န္ထုပ္ဝန္ပိုးတစ္ခုျဖစ္ေစ႐ုံသာမကဘဲ ေသဆံုးျခင္း ႏွင့္ မ်က္ကန္းျခင္းလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ကမာၻႀကီးမွ အျမစ္ျပတ္တိုက္ထုတ္ပစ္ရန္လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ "

Hantavirus (ဟန္းတာ ဗိုင္းရပ္စ္)

၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္အေမရိကန္မွာ Hantavirus အဆုတ္ syndrome ေရာဂါ (HPS) နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ယ္ျပန႔္တဲ့ အာ႐ုံစိုက္မႈကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ထိုအခ်ိန္တြင္က်န္းမာေသာ၊ လူငယ္ Navajo လူမ်ိဳးႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ေထာင့္ေလးေနရာတြင္ေနထိုင္ေသာသူဟာ အသက္႐ႈၾကပ္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ၿပီး ရက္အနည္းငယ္တြင္ ေသဆံုးမႈ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါတယ္။

လအနည္းငယ္အၾကာတြင္ က်န္းမာေရးအာဏာပိုင္မ်ားက ေရာဂါကူးစက္ခံထားရသူ တစ္ဦး၏ အိမ္တြင္ ေနထိုင္တဲ့ သမင္ ၊ ႂကြက္မ်ားမွ ဟန္းတာဗိုင္းရပ္ (စ္) ရွင္းထုတ္လိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ လူေပါင္း ၆၀၀ ေက်ာ္သည္ ယခုအခါ HPS ကူးစက္ခံထားရၿပီး ၃၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ေရာဂါမွ ေသဆုံးသြားေၾကာင္းေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးစင္တာမ်ားမွ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Influenza (တုပ္ေကြး)

WHO ကထုတ္ျပန္သည့္အရ ပုံမွန္တုပ္ေကြးရာသီအတြင္း ကမာၻအႏွံ႔ရွိ လူေပါင္း ၅၀၀၀၀၀ အထိ ေရာဂါမွေသဆုံးၾကလိမ့္မည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္တခါတရံတြင္ တုပ္ေကြးေရာဂါအသစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာသည့္အခါေရာဂါပ်ံ႕ႏွံ႔မႈႏွင့္ ေရာဂါကူးစက္မႈပိုမိုျမန္ဆန္ျခင္းႏွင့္ကူးစက္ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပြားေလ့ရွိသည္။

တစ္ခါတစ္ရံတြင္စပိန္တုပ္ေကြးဟုေခၚေသာတုပ္ေကြးေရာဂါသည္ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္တြင္စတင္ခဲ့ၿပီးကမာၻ႔လူ ဦး ေရ၏ ၄၀ ရာႏႈန္းအထိဖ်ားနာခဲ့ၿပီးခန႔္မွန္းေျခအားျဖင့္လူသန္း ၅၀ ေသဆုံးခဲ့သည္။ “ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္မံျဖစ္ပြားႏိုင္တယ္လို႔ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ "အသစ္တခုတုပ္ေကြးေရာဂါပိုးမ်ိဳးလူ႔လူဦးေရအတြက္၎၏လမ္းေတြ႕ပါလွ်င္ ႏွင့္ လူသားအခ်င္းခ်င္းအလြယ္တကူကူးစက္ခံရႏိုင္တယ္လို႔ ႏွင့္ ျပင္းထန္ေသာနာမက်န္းေစေသာက်ေနာ္တို႔ႀကီးမားတဲ့ျပႆနာရွိလိမ့္မယ္။ "

Dengue (ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါပိုး)

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါပိုးသည္ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္က ဖိလစ္ပိုင္နဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကမာၻ၏ အပူပိုင္းႏွင့္ အပူပိုင္းေဒသမ်ား၌ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့ပါတယ္။ ယခုအခါကမာၻ႔လူ ဦး ေရ၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ပြားသည့္ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ ၾကၿပီးျခင္မ်ားႏွင့္အတူ သယ္ေဆာင္သည့္ေရာဂါသည္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာသည္ႏွင့္ အမွ် ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားႏိုင္ပါတယ္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါသည္တစ္ႏွစ္လွ်င္လူ ဦး ေရသန္း ၅၀ မွ ၁၀၀ အထိဖ်ားနာေနေၾကာင္း WHO မွေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါအတြက္ ေသဆုံးမႈႏႈန္းသည္အျခားဗိုင္းရပ္စ္မ်ားထက္နိမ့္ေသာ္လည္း ၂.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အီဘိုလာကဲ့သို႔ေသာ ေရာဂါေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ေပၚႏိုင္ၿပီး၊ ကုသမႈမရွိလွ်င္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေသဆုံးမႈႏႈန္းရွိသည္။

Rotavirus (႐ိုတာဗိုင္းရပ္စ္)

ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ကေလးငယ္မ်ားအၾကားျပင္းထန္ဝမ္းေလွ်ာဝမ္းေလွ်ာေရာဂါ၏အဓိကအေၾကာင္းရင္းျဖစ္ေသာ႐ိုတာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရိုတာဗိုင္းရပ္စ္ကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ကာကြယ္ေဆး ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံေတြမွာ ကေလးမ်ားသည္ ႐ိုတာဗိုင္းရပ္ (စ္) ပိုးကူးစက္ခဲ့ရၿပီး ေသဆုံးခဲေသာ္လည္း ထိုေရာဂါသည္ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ လူသတ္သမား ဗိုင္းရပ္စ္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေနပါတယ္။

ကမာၻတစ္ဝန္းတြင္ WHO ကခန႔္မွန္းထားသည္မွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ကေလး ၄၅၃၀၀၀ သည္႐ိုတာဗိုင္းရပ္ (စ္) ပိုးကူးစက္မႈေၾကာင့္ ေသဆုံးခဲ့ရေသာ္လည္း ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးေသာႏိုင္ငံမ်ားသည္႐ိုတာဗိုင္းရပ္ (စ္) ေၾကာင့္ ေဆး႐ုံတင္ ကုသမႈႏွင့္ေသဆုံးမႈမ်ား သိသိသာသာက်ဆင္းေနေၾကာင္းအစီရင္ခံစာအရ သိရပါတယ္။

Written By Health Products Directory

Ref: LiveScience