ေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ ကမၻာေပၚတြင္ လူဦးေရေလးသန္းခန္႔ ႏွစ္စဥ္အသက္ဆံုး႐ံႈးေနရသည္ ဟုကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ကထုတ္ျပန္ထားသည္။
အစားအေသာက္ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ မီးေသြး၊ ထင္း၊ ႏြားေခ်း၊ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ဇီဝေလာင္စာစသည္တို႔မွထြက္သည့္ မီးခိုးေငြ႕မ်ားကအိမ္တြင္းေလထုညစ္ညမ္းျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစၿပီးအမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ က်န္းမာေရးကိုအဓိက ၿခိမ္းေျခာက္ေနသည့္ ျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္လာေနသည္။
မီးဖိုေခ်ာင္ရဲ႕ မီးခိုးေငြ႕ကိုအသံတိတ္လူသတ္သမားအျဖစ္ က်န္းမာေရးစစ္တမ္းေတြကေျပာလာသည္ဟုအေထြေထြေရာဂါကုဆရာဝန္ မွ ဆိုသည္။
လူဦးေရထူထပ္လာသည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ အထပ္ျမင့္တိုက္မ်ားျဖင့္ ေနရာထုိင္ခင္းအတြက္ ေျဖရွင္းေနေသာ္လည္းတိုက္ခန္းအမ်ားစုသည္ က်ဥ္းေျမာင္းကာေလဝင္ေလထြက္မေကာင္းေပ။
ေလဝင္ေလထြက္ မေကာင္းသည့္ တိုက္ခန္းထဲတြင္ မီးဖိုေခ်ာင္မွထြက္သည့္ မီးခိုးနံ႔၊ ေညႇာ္နံ႔၊ ေဆးလိပ္ေငြ႕၊ ျခင္ေဆးေခြႏွင့္ အေမႊးတိုင္ထြန္းရာမွ ထြက္လာသည့္အနံ႔မ်ားကိုေန႔စဥ္႐ွဴ႐ိႈက္ ေနရေသာ္လည္း ၎တို႔သည္ က်န္းမာေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္မည္ကိုသတိမမူမိၾကေခ်။ အိမ္တြင္းေလထုညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္ေစေသာယင္းအဆိပ္ေငြ႕မ်ားသည္ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းအသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းအတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္သြားသည္။
ၿမိဳ႕ျပ တိုက္ခန္းေတြကက်ဥ္းလာသည္။ေလဝင္ေလထြက္ ျပတင္းေပါက္မရွိဘူး။ အရင္ေခတ္ကေဆာက္ခ်င္သလိုေဆာက္ၿပီးဥပေဒမဲ့၊ စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့လုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕တုိက္ေတြဆိုျပတင္းေပါက္ေတာင္ မပါေတာ့ဘူး။ လူေတြကလည္းကိုယ့္အုိးကိုယ့္ဆန္နဲ႔ အဆင္ေျပေအာင္ေနရေတာ့ ဒါကိုမတြက္မိလိုက္ဘူး။
ၾကာလာတဲ့အခါ အိမ္တြင္းမွာေရာပတ္ဝန္းက်င္မွာပါ ေလထုညစ္ညမ္းမႈဒဏ္ခံစားလာရၿပီး အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာေရာဂါေတြ၊ ႏွလံုးနဲ႔ ေသြးေၾကာဆုိင္ရာေရာဂါေတြ ဆက္စပ္ျဖစ္ေပၚလာတာေတြ႕ရသည္သိရသည္။
အလံုပိတ္တိုက္ခန္းမ်ားတြင္ ေလေအးစက္မ်ားအသံုးျပဳၿပီးေနထုိင္ပါကအျပင္ေလႏွင့္အတြင္းေလမွ်တမႈမရွိျခင္း၊ အိမ္တြင္းသန္႔ရွင္းမႈအားနည္းျခင္း၊ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ အိမ္ေထာင္ပရိေဘာဂမ်ား သန္႔ရွင္းမႈညံ့ဖ်င္းျခင္းမ်ားကေရာဂါမ်ားကိုလက္ယပ္ေခၚေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။
သန္႔ရွင္းတဲ့ေလကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ မ႐ွဴရသည့္အတြက္ အေဆာက္အအံုအတြင္းမွာရွိေသာေလႏွင့္ အေဆာက္အအံု ျပင္ပမွာရွိတဲ့ေလကိုသင့္တင့္မွ်တေအာင္ အလဲအလွယ္ လုပ္ခြင့္မရဘူး။ အလံုပိတ္အိမ္မွာေလေအးစက္နဲ႔ Exhaust Fun ကိုအားကိုးၿပီးေနရသူေတြမွာအသက္႐ွဴလမ္းဆိုင္ရာေရာဂါေတြ၊ အဆုတ္အေအးမိတာ၊ အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္။ အခုဆိုပိုေတြ႕လာရသည္။
ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာအဲဒီေရာဂါ ဝင္သြားရင္ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းမမွန္တာ၊ ျမန္တာစတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးရသြားတဲ့ Case ေတြလည္းေတြ႕ေနသည္ ဟုလုပ္ငန္းခြင္က်န္းမာေရးဌာန (အၿငိမ္းစား) ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး မွ ေျပာသည္။
ထို႔အျပင္ အေဆာက္အအံုအေဟာင္းမ်ား၌ ေလဝင္ေလထြက္ သန္႔ရွင္းမႈမရွိေသာေၾကာင့္ ပရိေဘာဂမ်ားမိႈစြဲျခင္း၊ အိပ္ရာခင္း၊ ေခါင္းအံုးစြပ္၊ ျခင္ေထာင္မ်ားတြင္ ဖုန္မႈန္႔ႏွင့္ပိုးမႊားမ်ားကပ္ၿငိၿပီးဓာတ္မတည့္ျဖစ္ျခင္း၊ အင္ျပင္ထြက္ျခင္း၊ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါအခံရွိသူမ်ားတြင္ ပို၍ ေရာဂါဆိုးျခင္းမ်ား ျဖစ္လာေစႏိုင္ပါသည္။
အိမ္တြင္းေလထုညစ္ညမ္းျခင္းဒဏ္ ခံစားေနရသည့္ ရန္ကုန္ေန ျပည္သူမ်ားသည္ ယာဥ္ေၾကာက်ပ္တည္းမႈေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာသည့္ မီးခိုးေငြ႕ မ်ား၊ စက္မႈဇုန္မ်ားမွ ထြက္လာသည့္ အမႈန္အမႊားမ်ား၊ လမ္းေဘးေစ်းသည္မ်ားမွ ေရာင္းခ်ေနသည့္ အကင္မ်ဳိးစံုမွ အနံ႔မ်ား၊ မီးစက္မ်ားမွ ထြက္သည့္ အခိုးအေငြ႕မ်ားေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ေလထုညစ္ညမ္းမႈဒဏ္ကိုပါ ထပ္ဆင့္ခံစားေနရသည္။
အခုဆိုရင္ ေလထုညစ္ညမ္းတာကဆိုးလာသည္။ကားေတြကပိတ္ေတာ့ Heat ေတြတက္လာၿပီး ကာဗြန္အေငြ႕ေတြ ထြက္လာသည္။ေနာက္လမ္းေဘးေစ်းသည္ရဲ႕အကင္ေတြကထြက္ တဲ့မီးခိုးေတြကလည္းဆိုးတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ကိုေတာ္ေတာ္ထိခိုက္တယ္။ ဒါေတြကအဆိပ္ေငြ႕ေတြပဲ။ ၾကာလာရင္ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ ျဖစ္လာၾကမည္။နည္းလမ္းရွာဖို႔လိုေၾကာင္းသိရသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေလထုတြင္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္၊ မီသိန္းႏွင့္ ဆာလဖာဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ကဲ့သို႔ေသာဓာတ္မ်ားသည္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO)၏စံႏႈန္းသတ္မွတ္ခ်က္ထက္ ပိုမ်ားေနသည္ဟုရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သန္႔ရွင္းေရးဌာန၏ ေလထုအရည္အေသြးတိုင္းတာေရးရလဒ္မ်ားကေဖာ္ျပေနသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ေလထုအရည္အေသြးကိုတိုင္းတာစစ္ေဆးရင္းတစ္ဖက္၌လည္းက်န္းမာေရးႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ အေျခအေနမ်ားကိုေလ့လာရာတြင္ ကေလးမ်ား၌ ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏႈန္းမ်ားလာသည္ကိုေတြ႕ရသည္ဟုလုပ္ငန္းခြင္က်န္းမာေရးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး မွ ေျပာသည္။
ကေလးမ်ားတြင္ကားေတြကထြက္တဲ့ အိတ္ေဇာဓာတ္ေငြ႕ကုိတိုက္႐ိုက္႐ွဴ႐ိႈက္မိတာေၾကာင့္ အရပ္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကိုထိခိုက္ေစႏုိင္တယ္။ အဆုတ္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏႈန္းကလည္းလူႀကီးေတြထက္စာရင္ ပိုခံႏုိင္ရည္မရွိ ျဖစ္ေနတယ္။ အဆုတ္ကလည္းဖြံ႕ၿဖိဳးေနတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာထိခိုက္မိသလို ျဖစ္တယ္။ အဆုတ္ရဲ႕လုပ္ငန္းေဆာင္တာက်ေနတယ္လို႔ ေျပာ၍ရသည္။
ေလထုညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ ကေလးမ်ား၏ က်န္းမာေရးအေျခအေနဆက္စပ္ျခင္းရွိ၊ မရွိကိုရန္ကုန္ကေလးေဆး႐ံုႀကီး (ဟယ္ပင္) ႏွင့္ ရန္ကင္းကေလးေဆး႐ံုႀကီးမွရရွိလာေသာေဒတာမ်ားကိုဆန္းစစ္ရာ ၂၀၁၃ မွ ၂၀၁၅ အတြင္းနမိုးနီးယားေရာဂါႏွင့္ ပန္းနာရင္ က်ပ္ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားႏႈန္းပိုျမင့္လာသည္ကိုေတြ႕ရျခင္းျဖစ္သည္။ အသက္ (၅) ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားတြင္ နမိုးနီးယားေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈသည္ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိၿပီးယင္းသည္ အိမ္တြင္းႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ေလထုညစ္ညမ္းမႈမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိေနသည္ဟုကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ က်န္းမာေရးစစ္တမ္းမ်ားကဆိုသည္။
အိမ္တြင္းေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ နမုိးနီးယားေရာဂါျဖစ္ပြားသူ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေလျဖတ္ေရာဂါျဖစ္ပြားသူ ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားသူ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိရွိေနသည္။ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာအဆုတ္ ေရာဂါျဖစ္ပြားေနၿပီး ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာအဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္၍ ေသဆံုးေနၾကရသည္ဟုကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က ၂၀၁၂ စစ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေလထုညစ္ညမ္းျခင္းေၾကာင့္ အခ်ိန္မတိုင္မီအသက္ငယ္ငယ္ျဖင့္ ဖ်ားနာေသဆံုးမႈမျဖစ္ေစရန္ ေလထုသန္႔စင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္လိုသည္။ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္ေပၚေစေသာအရာမ်ားကိုဆန္းစစ္ေလ့လာၿပီးေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္မည့္ စီမံကိန္းတစ္ခုရန္ကုန္ၿမိဳ႕အတြက္ ေရးဆြဲရန္လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္းက်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားကအႀကံျပဳသည္။
အိမ္တြင္းေလထုညစ္ညမ္းမႈေလ်ာ့က်ေအာင္ ေနသာတဲ့ရက္ေတြမွာ ျပတင္းေပါက္ေတြအကုန္ဖြင့္ၿပီး ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ရမည္။မီးခိုးေငြ႕၊ ေညႇာ္နံ႔မ်ားတဲ့ေနရာမွာေနသူေတြ က Exhaust Fun (မီးခိုးထုတ္လႊတ္သည့္ႁပြန္ေပါက္) ထားသင့္သည္။အဲကြန္းအသံုးျပဳသည့္ အိမ္ေတြမွာအိမ္အတြင္းေလနဲ႔ အျပင္ေလကိုေလးနာရီျခားတစ္ခါ၊ ေျခာက္နာရီျခားတစ္ခါေလာက္ ဖလွယ္သန္႔စင္ေပးႏုိင္ရင္ ပိုေကာင္းသည္ ဟုေဒါက္တာမွ အႀကံျပဳသည္။ အဲကြန္းကုိဆက္တိုက္မဖြင့္ဘဲေလးနာရီ (သို႔မဟုတ္) ေျခာက္နာရီတစ္ခါ ပိတ္၍ တံခါးေပါက္မ်ားဖြင့္ၿပီးအျပင္ေလဝင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးရန္ အႀကံျပဳျခင္းျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေန ျပည္သူအမ်ားစုကမူမီးဖိုေခ်ာင္ခန္းမွ ေလထုညစ္ညမ္းမႈက က်န္းမာေရးထိခိုက္ေစႏိုင္သည္ကိုမသိရွိၾကေပ။
ေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ လူေတြက်န္းမာေရးထိခိုက္တယ္လို႔ စစ္တမ္းေတြကေျပာတာမသိပါဘူး။ ရန္ကုန္မွာေလထုညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာသတင္းေတြမွာလည္းသိပ္မေတြ႕ရဘူး။ အသိပညာေပးမႈေတြ လုပ္သင့္ပါသည္။
ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္ေစေသာအရာမ်ားကိုတစ္ပြဲတိုးနည္းျဖင့္ ေလ်ာ့က်ေအာင္လုပ္၍ မရဘဲေသခ်ာစနစ္တက် စီမံကိန္းခ်ၿပီးက်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ အျခားေသာ ႏွီးႏႊယ္သည့္ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားစုေပါင္းၿပီးလုပ္ေဆာင္သင့္သည္ဟု ၎က ေျပာသည္။
ပတ္ဝန္းက်င္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈကိုျဖစ္ေစေသာအေၾကာင္းရင္းမ်ား (ကားအမ်ဳိးအစား၊ ေလာင္စာဆီအမ်ဳိးအစား၊ ကားအစီးအေရအတြက္)ကိုဆန္းစစ္ရွာေဖြျခင္း၊ ၿမိဳ႕ျပသန္႔ရွင္းေရးဖုန္၊ အမႈိက္ထြက္ရွိမႈ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ စက္မႈဇုန္မ်ားမွ ထြက္လာသည့္ အမႈန္အမႊားမ်ားေလ်ာ့က်ေအာင္ ျပဳျပင္ျခင္းစသျဖင့္ နည္းလမ္းရွာေဖြၿပီးဘက္ေပါင္းစံုမွ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္သည္။
ေလထုညစ္ညမ္းမႈျပႆနာကိုေျဖရွင္းရာမွာတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ အသိနဲ႔လည္းဆုိင္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္မေသာက္ရဆုိသည့္ ေနရာမွာေသာက္ေနတာမ်ဳိးကမျဖစ္သင့္ဘူး။ စည္းကမ္းမရွိတာေတြ ျပင္ဖို႔လိုတယ္။ အစိုးရပိုင္းကလည္းမူဝါဒေတြ ခ်မွတ္ဖို႔လိုသလိုလႊတ္ေတာ္ပိုင္းကလည္းသဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈကိုကာကြယ္ႏိုင္မယ့္ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြကိုလိုအပ္ရင္ ဝုိင္းဝန္းျပ႒ာန္းဖို႔လိုတယ္။ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္းကိုယ့္ရဲ႕ စီးပြားေရးတစ္ခုတည္းမၾကည့္ဘဲသဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈမျဖစ္ေအာင္ တတ္ႏုိင္သမွ်ထိန္းၿပီးလုပ္ကိုင္ရမည္ ဟုေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။
လက္ရွိတြင္ ရန္ကုန္ ေလထုထဲတြင္ ဖုန္ႏွင့္အမႈန္အမႊားပါဝင္မႈမ်ားေနေသာ္လည္းအဆိပ္သင့္ဓာတ္ေငြ႕ပါဝင္မႈ နည္းပါးေနေသးသျဖင့္ ယခုထက္ပို၍ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ မဆုိးလာရန္ ေရတိုေရရွည္စီမံကိန္းမ်ားခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္သင့္သည္ဟုပညာရွင္မ်ားကအႀကံျပဳသည္။
Source:Shweproperty
Read: စစ္ေတြဘက္တြင္ ခရုမွတစ္ဆင့္ကူးစက္ေသာ Schistosomiasis ( ဆီစတို ဆိုမီယက္ဆစ္စ္) ေရာဂါဆန္းတမ်ိဳးေတြ႕ရွိ
