တစ္စံုတစ္ေယာက္က ရင္ဘတ္ေအာင့္တယ္လို႕ ေျပာလိုက္တာနဲ႔ အရင္ဆံုးေတြမိတာတစ္ခုကေတာ့ ႏွလံုးေသြေၾကာေတြမွာ ျပႆနာ တစ္ခုခုျဖစ္ေနျပီးလို႔ ေတြးၾကပါတယ္။
ဒီလိုျဖစ္တာနဲ႕ တစ္ျပိဳင္ထဲ ေဆးခန္းကို ျပဖို႕လိုျပီးဆို ေတြးၾကပါတယ္။ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျပီးဆို ဘယ္လိုလကၡဏာေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈလိုရလဲ မရလဲ ဘယ္သူမွ သတိထားမိၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လ်စ္လ်ဴေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို ေဝဒနာကို လ်စ္လွ်ဴမရႈသင့္လဲဆိုတာကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ ရင္ဘတ္ေအာင့္ရသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမွာ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ အသက္အႏၲရာယ္အထိ စိုးရိမ္ရဖြယ္ျဖစ္ေသာ အေၾကာင္းမ်ားမွာ ႏွလုံးေအာင့္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) ႏွလုံးႂကြက္သား ပ်က္စီးျခင္းမ်ား ျဖစ္ၿပီးေအာက္ပါလကၡဏာမ်ားကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
ရင္ဘတ္တြင္ တင္းၾကပ္၍ အရာတစ္ခုခုသည္ ရင္ဘတ္အလည္တည့္တည့္ႏွင့္ အေရျပားအတြင္းသို႔ ျပင္းထန္စြာႏွင့္ ေလးလံစြာ ဖိထားျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ နာက်င္မႈမ်ိဳးမွာ ပုခုံး၊ လက္ေမာင္း၊ (သို႔မဟုတ္) ေမးရိုးတို႔တြင္ တစ္ဖက္တည္းျဖစ္ ေစ၊ ႏွစ္ဖက္စလုံးျဖစ္ေစ နာက်င္မွာ ျဖစ္တယ္။ အခ်ိဳ႕ေသာလူနားမ်ားသည္ ရင္ဘတ္၌ဆိုးရြားစြာ နာက်င္မႈမခံစားရေသာ္လည္း သူတို႔၏ရင္ညႊန႔္ ရိုးေအာက္တြင္ ဓါးျဖင့္ထိုးခံရသကဲ့သို႔နာက်င္မႈမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး ထိုသူ၌ မည္သည့္အစာအိမ္ ျပႆနာမ်ိဳး မရွိဖူးခဲ့သူမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
ခြန္အားအသုံးျပဳရာတြင္ ဥပမာ မတ္တပ္ရပ္ျခင္း ျပဳလုပ္ရာတြင္ နာက်င္မႈမ်ိဳးသည္ ပို၍ဆိုးလာၿပီး ျပန္၍ထိုင္လိုက္ပါက တေျဖးေျဖး နာက်င္မႈ ျပန္ေလ်ာ့သြားေစျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာတစ္ကိုယ္လုံး အလြန္အမင္း ေခၽြးထြက္ျခင္း ၾကဳံေတြ႕ရပါတယ္။ လူနာတြင္ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္း၊ ႏွလုံးခုန္ုႏႈန္းျမန္ျခင္းႏွင့္ အသက္ရႈမရျခင္းမ်ားကို ထိုင္ေန စဥ္တြင္ျဖစ္ၿပီး ျပန္ထခ်ိန္တြင္ နဂိုကာလာထက္ ပို၍ခက္ခဲျခင္းမ်ိဳးခံစားရတတ္ပါတယ္။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ ဤကဲ့သို႔ေသာ ကာလျဖစ္သည္မွာ မိနစ္ ၂၀ ထက္ ၾကာျမင့္ခဲ့ေသာ္၊ ထိုသို႔ျဖစ္ျခင္းသည္ ႏွလုံး ေအာင့္ျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုသူသည္ အလ်င္ျမန္ဆုံး ေဆးကုသမႈအတြက္ လိုအပ္ပါတယ္။
ရင္ဘတ္ေအာင့္ရသည့္အေၾကာင္းအရင္းမွာ မ်ားစြာေသာ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ သို႔ ေသာ္လည္း ႏွလုံးေအာင့္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) ႏွလုံးႂကြက္သား၌ေသြးလည္ပတ္မႈမရ၍ ႂကြက္သား ပုပ္ျခင္းတို႔တြင္ ျဖစ္ေသာ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းမွာ အလြန္မွ အႏၲရာယ္ရွိလွပါတယ္။
Read More : မွတ္ဥာဏ္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ေသာ အစားအစာမ်ား
(၁) အဆုတ္အေျမးဖုံး၌ေလဝင္ျခင္း(Pneumothorax): လူနာတစ္ဦးတြင္ ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနမ်ိဳးခံစားရလၽွင္ ရင္ဘတ္တစ္ျခမ္းျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ျခမ္းစလုံးျဖစ္ေစ အလြန္တင္းၾကပ္သည့္ေဝဒနာကို သိသာစြာခံစားရေပမည္။ အျခားေသာ လကၡဏာမွာ အသက္ရႉသည့္ ပမာဏထုထည္ က်ဆင္းလာၿပီး အခ်ိန္ႏွင့္အမၽွပို၍ ဆိုးလာေစပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ေသာ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ မဆိုင္းမတြဘဲ ေဆးကုသမႈခံယူရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဤ အေျခအေနမွတဆင့္ အသက္ရႉလမ္းေၾကာင္းပိုင္းဆိုင္ရာ ပ်က္ယြင္းေစနိုင္ျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
(၂) GERD (gastroesophageal reflux disease): ဤကဲ့သို႔ အေျခအေနမ်ိဳးမွာရင္ညႊန႔္ရိုး၏ ေအာက္ေျခမွ ရင္ဘတ္အလည္ထိ ပူေလာင္ေသာ ခံစားခ်က္မ်ိဳးရွိ ထိုသို႔ေသာ ခံစားခ်က္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို ခံစားရေသာ တခ်ိဳ႕လူနာတြင္ လည္မ်ိဳ၌ ပူေလာင္ျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္တတ္သည္။ အစာစားၿပီးၿပီးျခင္း လွဲအိပ္ျခင္းႏွင့္ တခါတည္းအစာ အမ်ားႀကီးျပည့္ေအာင္ စားသုံးျခင္းတို႔သည္ ထိုသို႔ေသာ လကၡဏာမ်ားကို ပိုဆိုးေစၿပီး အသက္ရႉမ၀ျဖစ္ ေစတတ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဤကဲ့သို႔ေသာ ေဝဒနာမ်ားသည္ လမ္းအနည္းငယ္ေလၽွာက္႐ုံျဖင့္ သက္သာသြားေစနိုင္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ လကၡဏာမ်ားသည္ သင့္ေတာ္ေသာ ေသာက္ေဆးေသာက္ ေပးပါက လ်င္ျမန္စြာ သက္သာေပ်ာက္ကင္းသြားေစနိုင္သည္။ (GERD) သည္ အသက္အႏၲ ရယ္ စိုးရိမ္ရေသာ အေျခအေနမ်ိဳး မဟုတ္ေသာ္လည္း ႏွလုံး (Heart Attack)၏ လကၡဏာႏွင့္ အလြန္ဆင္ တူေသာေၾကာင့္ ဆရာဝန္ႏွင့္ေတြ႕ၿပီး ေရာဂါရွာေဖြျခင္းႏွင့္ သင့္ေတာ္ေသာ ကုသမႈမ်ား စီစဥ္သင့္ပါသည္။
(၃) Costochondritis: ဤကဲ့သို႔ေသာ အေျခအေနမ်ိဳး၌လည္း ရင္ဘတ္ေအာင့္သည့္ ေဝဒနာမ်ိဳး ရင္ဘတ္ ၏ ဘယ္ဘက္ျဖစ္ေစ၌ညာဘက္ ၌ျဖစ္ေစ ျဖစ္ေပၚတတ္သည္။ ဤလကၡဏာတြင္ ရင္ဘတ္သို႔ အခၽြန္ ျဖင့္ထိုးသည့္ နာက်င္မႈမ်ိဳးရွိသည္။ ဤကဲ့သို႔ ခံစားရလၽွင္ ကိုယ္ခႏၶာအေနအထားေျပာင္းလိုက္လၽွင္ နာက်င္မႈသည္ မည္သည့္ေနရာမွ လာသည္ကို ထင္ရွားစြာ သိနိုင္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕လူနာမ်ားသည္ အသက္ ရႉလိုက္လၽွင္ ရင္ဘတ္မွ နံရိုးအုံ၏လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ အလြန္နာက်င္မႈမ်ိဳးကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။ ျပန္၍ထိုင္ လိုက္လၽွင္ ေဝဒနာျပန္၍သက္သာသြားျပန္ပါသည္။ ထိုသို႔ေသာ လကၡဏာမွာ ၅ မိနစ္မွ မိနစ္အနည္းငယ္ သာ ၾကာျမင့္တတ္၍ ေဆးကုသရန္ မလိုအပ္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ေဝဒနာမွာ မိနစ္ ၂၀ တိုင္ေအာင္ မသက္ သာလာပါက ဆရာဝန္ႏွင့္ ေရာဂါကို သိရွိေစရန္ စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။
(၄) Pulmonary embolism: (အဆုတ္တြင္ ေသြးခဲမႈ ျဖစ္ေပၚျခင္း) ဤကဲ့သို႔ေသာ အေျခအေနမ်ိဳးကို (economic class syndrome) ဟူ၍ သုံးႏႈန္းတတ္ၾကပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထိုသူမ်ားတြင္ ခရီးတစ္ေနရာမွ အျခားတစ္ေနရာသို႔ သြားလာရာတြင္ တစ္ရာရီထက္ ၾကာျမင့္စြာ သြားလာရျခင္းေၾကာင့္ ထိုအေျခအေနမ်ိဳးကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ျခင္းေၾကာင့္လည္း အဆုတ္၌ေသြးခဲ ေသာအေျခအေနမ်ိဳးကို ျဖစ္ေပၚနိုင္ေစပါသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရသည္မွာ ေသြးကိုခဲသြားေစျခင္းႏွင့္ ေျခေထာက္ တြင္ ေသြးခဲမႈမ်ိဳးကို ျဖစ္ေပၚေစၿပီးေနာက္ ေသြးလည္ပတ္မႈ ပို႔ေဆာင္သည့္အတိုင္း အဆုတ္သို႔ ေရာက္ရွိ ေစၿပီး လူနာ၌ ေမာပန္းမႈကို ျဖစ္လာေစပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ( Heart Attack ) ႏွင့္ ေဝဒနာျခင္းဆင္တူ ေသာ အသက္ရႉၾကပ္ျခင္းႏွင့္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းမ်ိဳး ခံစားရပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဤကဲ့သို႔ေသာ နာက်င္မႈသည္ ကိုယ္ခႏၶာ၏ အျခားေနရာမ်ားသို႔ မေရာက္ခင္ပင္တခ်ိဳ႕ေသာ ဆိုးဝါးေသာအေျခအေနမ်ားတြင္မူ အသက္အႏၲရာယ္ကိုပါ ထိခိုက္ေစပါသည္။
(၅) Hyperventilation syndrome: (အဆုတ္ထဲသို႔အသက္ရႉသြင္း ရႉထုတ္ ျပင္းထန္ျမန္ဆန္ေသာ ျပႆနာ) အသက္ရႉသြင္း ရႉထုတ္ ျပင္းထန္ျခင္းမ်ိဳးသည္ လူနာတစ္ဦး၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈရွိၿပီး ထိုလူနာ၏ အသက္ ရႉသြင္းမႈ အေနအထားတည္ၿငိမ္စြာမရွိ သည္ကိုေတြ႕ရပါသည္။ လူနာ၏အသက္ရႉႏႈန္း ျမန္လာလၽွင္ ေသြးထဲ တြင္ အက္စစ္ဓာတ္မ်ား ပုံမမွန္ျဖစ္ ေစကာ ရင္ဘတ္တြင္တင္းက်ပ္လာျခင္း၊ အသက္ရႉၾကပ္ျခင္း၊ ႂကြက္သားမ်ား ၾကဳံ႕ တြလာျခင္း (သို႔မဟုတ္) ကိုယ္ခႏၶာတကိုယ္လုံးအႏွံ့ ထုံ က်င္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ေသာလူနာသည္ ထိုလကၡဏာေဝဒနာမ်ားျဖစ္လာေသာေၾကာင့္ မိမိကိုယ္ကို အသက္ရႉ ပုံမွန္ျဖစ္လာေစ ရန္ အသက္ရႉ ျခင္းအႀကိမ္အေရအတြက္ ျမႇင့္လိုက္ျခင္းက ထိုအေျခအေနကို ပိုဆိုးေစပါသည္။ ထိုအေျခအေန မ်ိဳးကို ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ား စိတ္ဖိစီးမႈႏွင့္ ဖိအားမ်ားၾကဳံေတြ႕ရေသာ အေျခအေနမ်ိဳးတြင္ ပို၍ေတြ႕ရပါ သည္။ ေရွ႕ဦးျပဳစုနည္းလမ္းမ်ားအရ ထိုသူကို ၾကမ္းျပင္၌ လဲေလ်ာင္းေစၿပီး၊ စိတ္ေလၽွာ့ေစျခင္း၊ အသက္ရႉ နည္းကို ပုံမွန္ရႉသြင္းမႈ ျပဳလုပ္ေစရန္ အႀကံျပဳရပါမည္။ ဤခံစားရေသာ လကၡဏာမွာ ၅ မိနစ္မွ ၁ဝမိနစ္အ တြင္း ဤအႀကံျပဳခ်က္အတိုင္း ျပဳလုပ္လၽွင္ လ်င္ျမန္စြာ ေလၽွာ့သြားပါမည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဤသို႔ေဆာင္ ရြက္မႈ ျပဳလုပ္ၿပီး လူနာ၌ ေဝဒနာ မသက္သာခဲ့ေသာ္ ေဆး႐ုံသို႔ သင့္ေတာ္ေသာ ေဆးစစ္ကုသမႈမ်ား ခံယူရန္ ပို႔ေဆာင္သင့္ပါသည္။
Doctor : Supachai Nildum, M.D
