ပြည်သူလူထုက မျက်နှာဖုံး နာခေါင်းစီးများ ဝတ်ဆင်ကြရန် သတ်မှတ်သည့် သို့မဟုတ် အားပေးသည့် အစိုးရများ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များကို ထောက်ခံကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(WHO) က ပြောလိုက်သည်။ Covid-19 ကူးစက်ရောဂါနှင့် ပတ်သက်၍ ယခင် အကြံပြုချက်များမှ အဓိက အပြောင်းအလဲတခု ဖြစ်သည်။

WHO က ထပ်မံ၍ ခွဲစိတ်ခန်းသုံး မျက်နှာဖုံးများကို ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပညာရှင်များအတွက် အရံအနေဖြင့် ထားသင့်ပြီး လူထုက အဝတ်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော သို့မဟုတ် အိမ်လုပ်မျက်နှာဖုံးများကို အသုံးပြုသင့်ကြောင်း ပြောသည်။

လူအများကြားတွင် ရှိနေသည့်အချိန်၌ သူတို့၏ နှာခေါင်းနှင့် ပါးစပ်များကို ဖုံးအုပ် ထားရန် ပြည်သူများကို ညွှန်ကြားသည့် ဥရောပအစိုးရများ ပိုများလာခြင်းနှင့်အတူ ပိုမို၍ သိပ္ပံနည်းကျသည့် သုတေသန အချက်အလက်များအရ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် ပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးရာတွင် မျက်နှာဖုံးများဝတ်ခြင်းက အပေါင်းလက္ခဏာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ညွှန်ပြလာသည့်အချိန်တွင် WHO ၏ ရပ်တည်ချက် အသစ်ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

“ရပ်ရွာအသိုင်းအဝိုင်းအဆင့်မှာ နှာခေါင်းစီး မျက်နှာဖုံးများ၊ အိမ်လုပ်နဲ့ အဝတ်နှာခေါင်းစီးများ အသုံးပြုခြင်းက ဒီရောဂါအပေါ် အလုံးစုံ ပြည့်စုံတဲ့ တုန့်ပြန်မှုကို အထောက်အကူပြုနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေ ကျနော်တို့ သေချာပေါက်တွေ့ရနိုင်ပါတယ်” ဟု WHO ကျန်းမာရေးအရေးပေါ်အစီအစဉ်၏ အမှုဆောင် ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာ Michael Ryan က ဧပြီလ ၃ ရက်နေ့ တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“နှာခေါင်းစီးများ ဝတ်ဆင်ခြင်းကြောင့် ရောဂါကူးစက်ခံရထားသူများက အခြားသူများကို ကူးစက်တဲ့နှုန်း လျှော့ချနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။ နှာခေါင်းစီးတွေ အသုံးပြုတဲ့ ချဉ်းကပ်မှုကို ဆောင်ရွက်ဖို့ ဆန္ဒရှိတဲ့ အစိုးရတွေနဲ့ ဒီရောဂါကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ကျယ်ပြန့် ပြည့်စုံတဲ့ ဗျူဟာရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတခုအနေနဲ့ ဒါကို ထည့်သွင်းထားတဲ့ အစိုးရတွေကိုလည်း ကျနော်တို့က ထောက်ခံသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာ Michael Ryan က ပြောသည်။

“ကျယ်ပြန့် ပြည့်စုံသော ဗျူဟာ”ဟု WHO က ဆိုလိုသည်မှာ လက်ဆေးခြင်းကို အားပေးခြင်း၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ခပ်ခွာခွာ နေခြင်းနှင့် လျင်မြန်စွာ စစ်ဆေး အတည်ပြုပြီး ရောဂါကူးစက်ခံရထားသူများကို သီးခြားခွဲ၍ ထားရှိခြင်း တို့ကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်ချက်များ ဖြစ်သည်။

နှာခေါင်းစီးများ အသုံးပြုခြင်းကို အားပေးရန် WHO က ကြာမြင့်စွာကတည်းက စိုးရိမ်မှုခဲ့သည်၊ အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ရှိနေသည့် ထောက်ပံ့မှုတွင် ပြတ်လပ်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

“ခွဲစိတ်ခန်းနဲ့ ဆေးဖက်ဆိုင်ရာသုံး မျက်နှာဖုံးတွေနဲ့ N95 လိုမျိုး နှာခေါင်းစီး မျက်နှာဖုံးများက ဆေးကုသရေး စနစ်များအတွက် ဖြစ်ပြီး အဲဒါတွေကို ရှေ့တန်းအတွက် အသုံးပြုသင့်ပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာ Michael Ryan က ပြောသည်။ ကျွမ်းကျင်သူ အဖွဲ့တဖွဲ့က မျက်နှာဖုံးများ အသုံးပြုခြင်းကို လေ့လာဆန်းစစ်နေပြီး သုတေသနစာတမ်း တခုချင်းစီတိုင်းကို ကြည့်ရှုသွားမည်ဟု သူက ထပ်ပြောသည်။

WHO က ရောဂါလက္ခဏာများရှိသူများ သို့မဟုတ် အန္တရာယ်ကျရောက်နိုင်သည့် သူများကို ပြုစု စောင့်ရှောက်နေသူများသာလျှင် မျက်နှာဖုံးများသုံးသင့်ကြောင်း ယခင်က အကြံပြု ထားခဲ့သည်။

အာရှတိုက်တွင် အကျပ်အတည်း အစောပိုင်းကတည်းက နှာခေါင်းစီးများ စတင် ဝတ်ဆင်ခဲ့သည်။ အာရှနိုင်ငံ အများအပြားတွင် ၂၀၀၃ ခုနှစ်က SARS ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး အများပြည်သူကြား၌ သွားလာချိန်တွင် မျက်နှာဖုံး ဝတ်ဆင်ခြင်းက သာမန်ကိစ္စတခုလို ဖြစ်နေခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်အပတ် ဝန်းကျင်ကမှသာ သြစတြီးယား၊ ဆလိုဗက်ကီးယားနှင့် ချက်သမ္မတနိုင်ငံတို့ တွင် စူပါမားကက်များကဲ့သို့ သောနေရာများတွင် မျက်နှာဖုံးများ ဝတ်ဆင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း လူထုကို စတင်ညွှန်ကြားခဲ့သည်။

ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်သည် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ မျက်နှာဖုံးတပ်ဆင်ခြင်းသည် Coronavirus ပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးနိုင်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသည့် တရားဝင်လမ်းညွှန်ချက်များပေးသည့် ပထမဆုံး ပြည်နယ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဧပြီလ ၃ ရက်နေ့တွင် ဟောင်ကောင်တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီတစုက Nature တွင် ဆောင်းပါးတပုဒ် ရေးသားခဲ့ပြီး ထိုဆောင်းပါးတွင် ခွဲစိတ်ခန်းသုံး မျက်နှာဖုံးများက ရောဂါလက္ခဏာ ရှိနေသူများထံမှ Coronaviruses နှင့် တုပ်ကွေး ဗိုင်းရပ်စ်များ ပျံ့နှံ့ကူးစက်ခြင်းကို တားဆီးနိုင်ကြောင်း သူတို့၏ သုတေသနက ညွှန်ပြနေကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

Burma Irrawaddy