ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြမွာ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ျမင့္တက္လြန္းရင္ အေရးေပၚအေျခအေန (diabetic coma) ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။

ဒီအေျခအေနကို အမ်ိဳးအစား ၁ နဲ႔ အမ်ိဳးအစား ၂ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးမွာခံစားရနိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ကိုမာ (diabetic coma) ဆိုတာ အသက္အႏၱရာယ္ရွိနိင္တဲ့ ဆီးခ်ိဳေနာက္ဆက္တြဲေဝဒနာျဖစ္တဲ့ သတိလစ္ေမ့ေျမာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သင့္မွာဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိေနတယ္ဆိုရင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ျမင့္လြန္းတာ (hyperglycemia) ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္က်ဆင္းတာ(hypoglycemia) ပဲျဖစ္ျဖစ္ အႏၱရာယ္အဆင့္ကိုေရာက္ရင္ ဆီးခ်ိဳကိုမာ ရနိုင္ပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳကိုမာအေျခအေနကိုေရာက္ေနျပီဆိုရင္ သင္ဟာ အသက္ရွင္ေနေသးေပမယ့္ ျမင္ရ၊ၾကားရသမွ် သို႔မဟုတ္ လံႈ႕ေဆာ္မႈအာရံုအားလံုးကို မတံု႔ျပန္နိုင္၊ မနိုးထနိုင္တဲ့အေနအထား ခံစားရနိုင္ပါတယ္။ မကုသဘဲထားရင္ diabetic coma က လူကိုေသေစတဲ့အထိျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။
အစာစားျပီး ၂ နာရီအၾကာ တိုင္းတာခ်ိန္မွာ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ပမာဏ 180 mg/dL ထက္ေက်ာ္လြန္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္မၾကာခဏ သုိ႔မဟုတ္ ဆက္တိုက္ျမင့္တက္ေနမယ္ဆိုရင္ အာရံုေၾကာေတြ၊ ေသြးေၾကာေတြနဲ႔ ကိုယ္တြင္းအဂၤါေတြကိုထိခိုက္ေစနိုင္ပါတယ္။ အဲဒီကေန တျခားဆိုးရြားတဲ့အေျခအေနေတြကိုလည္းျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးအစား ၁ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြမွာ ketoacidosis လို႔ေခၚတဲ့ ေသြးတြင္းအက္စစ္ဓာတ္မ်ားေနျခင္းကို ခံစားရဖို႔မ်ားပါတယ္။

အမ်ိဳးအစား၂ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ ျဖစ္နိုင္တဲ့အလားအလာရွိေနရင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ျမင့္တက္လြန္းတဲ့အခါ ခႏၶာကိုယ္က သၾကားဓာတ္ကို မစီမံမေျဖရွင္းနိင္ေတာ့တဲ့ အႏၱရာယ္အေျခအေနျဖစ္လာေစနိုင္ပါတယ္။ ဒါကို hyperglycemic hyperosmolar nonketotic syndrome (HHNS) လို႔ေခၚပါတယ္။အစမွာ ဆီးမၾကာခဏသြားရရာကေန ေနာက္ပိုင္းမွာ အၾကိမ္ေရနည္းလာျပီး ဆီးအေရာင္က ရင့္လာျပီး ေရဓာတ္ဆံုးရံႈးမႈဆိုးရြားလာနုိင္ပါတယ္။

လကၡဏာမ်ား

ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ျမင့္လာခ်ိန္မွာျဖစ္လာနိုင္တဲ့ လကၡဏာေတြက – ေရငတ္လာျခင္း ၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ၊ အာရံုစိုက္မရျခင္း ၊ အျမင္အာရံုေဝဝါးျခင္း ၊ မၾကာခဏဆီးသြားျခင္း ၊ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း (အားနည္းျခင္း၊ပင္ပန္းေနသလိုခံစားရျခင္း) ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ဆင္းျခင္း ၊ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္က 180 mg/dL ထက္ေက်ာ္လြန္ျခင္း ၊ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ဆက္တိုက္ ျမင့္တက္ေနမယ္ဆိုရင္ ၊ မိန္းမကိုယ္ နဲ႔ အေရျပား ပိုးဝင္ျခင္း ၊ အနာက်က္ေႏွးျခင္း ၊ အျမင္အာရံုမေကာင္းျခင္း ၊ ေျခဖ်ားေအးစက္ျခင္း၊ထံုက်ဥ္ျခင္းျဖစ္ေစတဲ့ အာရံုေၾကာထိခိုက္မႈ၊ေျခေခ်ာင္းလက္ေခ်ာင္းေတြမွာ အေမႊးကြ်တ္ျခင္း၊ဒါမွမဟုတ္ ပန္းေသပန္းညွိဳးျဖစ္ျခင္း ၊ ကာလတာရွည္ဝမ္းခ်ဳပ္ေနျခင္း သို႔မဟုတ္ ဝမ္းပ်က္ျခင္း တို႔လို ၊ အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းျပႆနာမ်ား ၊ မ်က္စိ၊ ေသြးေၾကာနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဘယ္လိုၾကိဳတင္ကာကြယ္မလဲ
hyperglycaemia အေျခအေန ျပင္းထန္တာ သို႔မဟုတ္ တာရွည္ေနတာေတြမျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္နုိင္မယ့္နည္းလမ္းေတြရွိပါတယ္ –

အစားအေသာက္ကိုခ်င့္ခ်ိန္ပါ – သေရစာ စားတဲ့အခါမွာ သတိနဲ႔ခ်င့္ခ်ိန္ပါ သို႔မဟုတ္ အခ်ိဳဓာတ္နဲ႔ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ပါဝင္မႈမ်ားတဲ့ အစားအစာေတြစားရင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ျမင့္တက္နိုင္ပါတယ္။
ကုသမႈကို ေသခ်ာလိုက္နာပါ – အင္ဆူလင္ သို႔မဟုတ္ တျခားဆီးခ်ိဳေဆး ကုထံုးမ်ားကို ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားတဲ့အတိုင္း လိုက္နာခံယူဖို႔ မေမ့ပါနဲ႔။
တတ္နိုင္သမွ် လႈပ္လႈပ္ရွားရွားေနပါ – ပံုမွန္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးတာက ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ျမင့္တက္မႈကို ဟန္႔တားနိုင္ေပမယ့္ ကိုယ္က ဆီးခ်ိဳထိန္းေဆးေတြေသာက္သံုးေနတာဆိုရင္ ဆရာဝန္နဲ႔အရင္ဆံုးစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ လႈပ္ရွားမႈမ်ားလြန္းရင္လည္း ေဆးေတြေၾကာင့္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္က်ဆင္းမႈလြန္ကဲတာေတြျဖစ္လာနိုင္လို႔ပါ။
ေနမေကာင္းျဖစ္ရင္ ပိုဂရုစိုက္ပါ – ေရာဂါေဝဒနာတစ္ခုခုေၾကာင့္ ခံစားေနရခ်ိန္အတြင္း ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ကို ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းမလဲဆိုတာကို ဆရာဝန္ေပးထားတဲ့လမ္းညႊန္ခ်က္အတိုင္း လိုက္နာပါ။
ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ကို အျမဲေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးပါ – ကိုယ့္အိမ္မွာပဲ ေသြးခ်ိဳတိုင္းစက္နဲ႔ စစ္ေဆးတာက ဆီးခ်ိဳအတက္အက်ကို ေစာေစာသိရွိနုိင္ျပီး တားဆီးကုသမႈျုမန္ေစနိုင္ပါတယ္။
အခ်ိဳမပါတဲ့ အရည္ေတြမ်ားမ်ားေသာက္ပါ – ဒီလိုေသာက္သံုးျခင္းအားျဖင့္ ေရဓာတ္ကို ျဖည့္တင္းေပးနိုင္ပါတယ္။

source:hellosayarwon

Read:ဆီးခ်ိဳအတြက္အသင့္အစားအစာအၾကံဥာဏ္ေကာင္းမ်ား